Mens en dier zijn (intrinsiek) evenwaardig in hun recht op vrijheid

Bij de Stichting Animal Freedom leest u over de gedachte achter dierenrechten.
Hier leest u over ontwikkelingen in de agrosector en de gevolgen voor dieren(rechten).
Alle levende wezens zijn verschillend maar evenwaardig in het recht op vrijheid op een natuurlijk leven.
Een dier is (net als een mens) geen ding of een object.
Dierenrechten zijn mensenrechten. Mensen moeten kunnen ingrijpen wanneer mensen dieren misbruiken of onrecht aandoen.
Posts tonen met het label vrijheid. Alle posts tonen
Posts tonen met het label vrijheid. Alle posts tonen

08 januari 2024

Inleiding

Op dit blog staan veel artikelen uit de afgelopen decennia als reactie op ontwikkelingen in de agrosector. Ze gaan over dierenrechten en de omstandigheden die van invloed zijn op het dierenwelzijn van dieren in de veehouderij en in het wild.
Mensen zouden (als zaakwaarnemer) moeten kunnen ingrijpen wanneer dieren als dingen worden misbruikt. Dierenrechten zijn dus een vorm van mensenrechten en kunnen op dezelfde basis worden geformuleerd.
Alle dier(soort)en kunnen in hun recht op vrijheid als (intrinsiek) evenwaardig aan mensen beschouwd worden. Net als bij mensen gaat het om op de juiste manier van grenzen stellen aan gedrag dat leed en schade berokkent. Te veel mensen voelen zich superieur aan dieren met als gevolg dat er helemaal geen aandacht meer is voor het lot van dieren in de bio-industrie en in geïsoleerde natuurgebieden.
"Dieren, zoals alle levende wezens, hebben een inherent recht op vrijheid. Dit recht op vrijheid betekent dat dieren niet zonder goede reden mogen worden beperkt in hun natuurlijke gedrag en leefomgeving. Het is onze morele verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat dieren niet onnodig worden opgesloten, beperkt of gebruikt voor menselijk gemak of vermaak. In een rechtvaardige samenleving moeten we streven naar een harmonieuze balans waarin zowel mensen als dieren in vrijheid kunnen leven en gedijen".

In de blogbijdragen veel links naar artikelen over de psychologie achter het (hardnekkige en onrechtvaardige) gedrag in het omgaan met dieren.

Uit de aard van een blog zijn de bijdragen volgtijdig, dus schijnbaar nauwelijks samenhangend.
Voor een gestructureerd verhaal over de reden waarom we dierenrechten serieus zouden moeten nemen, zij vooraleerst verwezen naar de website van de Stichting Animal Freedom.
Via de vele labels of steekwoorden is het artikel te vinden over de onderwerpen, dat u interesseert.

05 januari 2024

Compassie hebben voor dieren en hun rechten respecteren

Een subtiel onderscheid dat verbindt

In de complexe relatie tussen mens en dier komen twee belangrijke aspecten naar voren: compassie voor dieren en het respecteren van hun rechten. Hoewel beide begrippen vaak in dezelfde adem genoemd worden, is er een subtiel maar essentieel verschil dat onze benadering van dieren en hun welzijn beïnvloedt.

Compassie voor dieren

Compassie voor dieren gaat hand in hand met het erkennen van de overeenkomsten tussen mens en dier. Het idee dat dieren emoties ervaren, een verlangen hebben om in leven te blijven, en dat ze, net als mensen, de behoefte hebben aan zorg en bescherming, vormt de kern van compassie. Deze benadering stelt dat het begrijpen en erkennen van de gevoelens van dieren ons verplicht om hen met vriendelijkheid en mededogen te behandelen.
Het is gebaseerd op het inzicht dat dieren, ondanks hun verschillen, op vergelijkbaar fundamentele manieren als mensen kunnen lijden. Dit besef roept op tot respectvolle behandeling, het vermijden van wreedheid en het streven naar het welzijn van dieren in alle omstandigheden.

Dierenrechten en het natuurlijk evenwicht

Aan de andere kant rusten dierenrechten op het idee dat elk levend wezen, inclusief dieren, het inherente recht heeft om vrij te leven. Deze rechten worden vaak afgeleid van het idee dat de natuur een zelfregulerend systeem is, waarin elk wezen een rol speelt in het behoud van een natuurlijk evenwicht. Hier komt echter een interessant dilemma naar voren.
Terwijl compassie voor zwakke en zieke dieren ons aanspoort om hen te beschermen, suggereert de natuurlijke orde dat deze kwetsbare individuen soms dienen als prooi voor anderen, waarmee de balans wordt gehandhaafd. Dit roept de vraag op of het respecteren van dierenrechten volledig strookt met de onvermijdelijke cyclus van prooi en predatie die inherent is aan de natuur.

Het subtiele evenwicht

Het begrijpen van het subtiele evenwicht tussen compassie voor individuele dieren en het respecteren van de natuurlijke orde is cruciaal. Het betekent niet dat we passief moeten toekijken terwijl zwakke dieren lijden, maar eerder dat we moeten streven naar een evenwicht waarin we zowel compassie tonen als rekening houden met de complexe dynamiek van de natuur.
De uitdaging ligt in het vinden van manieren om het welzijn van dieren te beschermen zonder de ecologische harmonie te verstoren. Dit kan variëren van het ondersteunen van habitatbehoud en het verminderen van menselijke invloeden op ecosystemen (minder gif spuiten en mest produceren) tot het implementeren van ethische praktijken in de veeteelt en het ondersteunen van dierenwelzijnsinitiatieven.
In essentie gaat het erom een evenwicht te vinden waarin compassie voor individuele dieren samengaat met het respecteren van het grotere plaatje van de natuurlijke wereld. Het is een uitdaging waarbij ethische overwegingen, wetenschappelijke inzichten en onze menselijke verantwoordelijkheid samenkomen om een duurzame en zorgzame relatie met alle levende wezens te bevorderen.

In wezen zijn mens en dier intrinsiek evenwaardig in hun recht op vrijheid.


03 januari 2024

De evolutie van menselijke vrijheid tot vrijheid van dieren

Wat blijft constant en wat maakt vooruitgang?

Deze titel benadrukt de overgang van traditionele opvattingen over vrijheid, die primair gericht waren op menselijke autonomie, naar een meer inclusieve benadering die ook de vrijheid van dieren omvat.
In de schaduw van de Franse Revolutie, die de principes van vrijheid, gelijkheid en broederschap omarmde, komt in het hedendaagse streven naar rechtvaardigheid steeds meer aandacht voor de belangen van dieren naar voren. Steeds meer mensen gaan zich inzetten voor het bevorderen van dierenrechten. Terwijl de tijd en cultuur zijn geëvolueerd, zijn de fundamenten van ethiek en vrijheid getransformeerd, waarbij het individu nu (opnieuw?) meer ruimte heeft om na te denken over de waarden die onze samenleving vormgeven.

(R)evolutie

In de nasleep van de revolutionaire idealen van de 18e eeuw, waarbij vrijheid synoniem stond voor autonomie en de zoektocht naar gelijkheid en broederschap, bevinden we ons nu op een nieuw kruispunt van morele evolutie. Vrijheid, evenwaardigheid en liefde staan centraal in onze hedendaagse discussies, vooral als het gaat om de behandeling van niet-menselijke wezens.
Een opvallend verschil in onze tijd is de grotere nadruk op individuele vrijheid om autonoom te denken en te beslissen over ethische kwesties. Terwijl ethiek eeuwenlang gebaseerd was op geboden die benadrukten wat men niet moest doen ten opzichte van anderen, is het nu meer een kwestie van bewustzijn. Onze vrijheid als individu wordt niet alleen bepaald door onze handelingen, maar ook door ons vermogen om de behoeften en vrijheden van anderen te begrijpen.

Van gebod naar bewust zijn

De moderne ethische benadering draait niet langer om verboden, maar eerder om de verantwoordelijkheid om vrijheid positief vorm te geven. Dit betekent dat we niet alleen moeten vermijden anderen schade toe te brengen, maar ook actief moeten bijdragen aan het welzijn van anderen, inclusief dieren.
Het bewustzijn van dierenrechten weerspiegelt deze evolutie in ons denken over vrijheid en ethiek. De hedendaagse mens wordt uitgedaagd om vrijheid niet alleen te interpreteren in de context van menselijke relaties, maar ook in relatie tot andere levende wezens. Dit vereist een vertaling van wat vrijheid betekent voor dieren, waarbij we erkennen dat zij ook een vorm van autonomie en recht op een waardig bestaan hebben.

Ethisch handelen

De roep om dierenrechten is niet slechts een uitbreiding van de eeuwenoude ethiek; het is een paradigmaverschuiving die getuigt van onze groei als samenleving. Het is een oproep tot empathie, begrip en mededogen, en het benadrukt dat vrijheid niet beperkt mag blijven tot één specifieke groep, maar een universeel concept is dat voor alle bewuste wezens geldt.
Terwijl we onze reis voortzetten naar een meer ethisch bewuste samenleving, moeten we de lessen van de geschiedenis koesteren en tegelijkertijd onze definitie van vrijheid uitbreiden. Het erkennen van de rechten van dieren is niet alleen een ethische verplichting, maar ook een teken van vooruitgang in onze collectieve zoektocht naar vrijheid, evenwaardigheid en liefde voor alle levende wezens op onze planeet.

Concreet

Ik ben van mening dat we anders moeten spreken over de noodzaak om dieren serieus te nemen. Niet meer vanuit het loze begrip "intrinsieke waarde", maar vanuit het enige ethische principe dat geldt: "doe niet een ander wat jij niet wilt dat jou geschiedt". Stop dus met het gevangen houden van dieren en stop met het eten daarvan. Laten we met zijn allen kijken hoe we onze samenleving volgens dit principe kunnen inrichten.

02 januari 2024

Artificial Intelligence en dierenrechten

Een "dialoog" met chatGPT over dierenrechten en gelijkwaardigheid

 

Bert Stoop

Welke filosoof of schrijver maakte zich het meest sterk voor het gelijkwaardig behandelen van andere levende wezens?

ChatGPT

Peter Singer, een Australische ethicus en filosoof, staat bekend om zijn sterke pleidooi voor het gelijkwaardig behandelen van andere levende wezens. In zijn boek "Animal Liberation," dat in 1975 werd gepubliceerd, bracht Singer de problematiek van dierenrechten onder de aandacht en argumenteerde hij dat dieren dezelfde morele overweging verdienen als mensen. Hij baseert zijn ethische standpunt op het principe van gelijke consideratie van belangen, waarbij hij stelt dat het niet relevant is of een wezen menselijk is, maar eerder of het de capaciteit heeft om te lijden en plezier te ervaren. Singer heeft sindsdien veel bijgedragen aan het ethische debat over de behandeling van dieren.

Bert Stoop

Dat vind ik een opmerkelijk antwoord, want Singer pleitte er voor om dieren die meer op mensen lijken dan andere dieren meer en eerder rechten te geven dan dieren die helemaal niet op ons mensen lijken. Dat vind ik geen voorbeeld, eerder een vorm van speciësisme.

ChatGPT

Je hebt gelijk, en ik waardeer de verduidelijking. Peter Singer heeft inderdaad een hiërarchie voorgesteld waarin hij meer morele waarde toekent aan wezens met een hoger bewustzijnsniveau. Dit kan inderdaad worden gezien als een vorm van discriminatie op basis van cognitieve vermogens, wat niet noodzakelijkerwijs strookt met het idee van gelijkwaardigheid van alle levende wezens.

Als je zoekt naar een filosoof die zich sterker heeft uitgesproken voor het gelijkwaardig behandelen van alle levende wezens, ongeacht hun cognitieve vermogens, dan zou Tom Regan een interessante figuur zijn om te verkennen. Regan was een Amerikaanse filosoof die bekend stond om zijn standpunt dat dieren inherent waarde hebben en onafhankelijke rechten bezitten. Hij pleitte voor het respecteren van de inherente waarde van individuele dieren, ongeacht hun bruikbaarheid voor menselijke doeleinden.

Bert Stoop

Wederom een opmerkelijk voorbeeld. Tom Regan wilde dierenrechten baseren op intrinsieke waarde. Iedere zandkorrel in het strand heeft een intrinsieke waarde. Hoe kan zo'n concept mensen motiveren om dieren beter te handelen en ervoor te zorgen dat zij een leven kunnen leiden dat bij hen past?

ChatGPT

Je hebt een geldig punt. Het concept van intrinsieke waarde, zoals door Tom Regan voorgesteld, kan inderdaad abstract lijken en het kan moeilijk zijn om het direct te vertalen naar concrete motivaties voor mensen om beter met dieren om te gaan. Regan's argument was gebaseerd op het idee dat dieren een inherente waarde hebben, vergelijkbaar met mensen, en daarom bepaalde morele rechten moeten genieten.

Voor velen kan echter een pragmatischer benadering effectiever zijn bij het bevorderen van dierenwelzijn. Filosofen en activisten zoals Gary Francione hebben een benadering gevolgd die gericht is op het verminderen van het lijden van dieren door een veganistische levensstijl te bevorderen en te pleiten voor een afschaffing van alle vormen van dierenexploitatie.

In plaats van te focussen op de abstracte intrinsieke waarde van dieren, richten deze benaderingen zich op concrete stappen die individuen kunnen nemen om het lijden van dieren te verminderen, zoals het vermijden van dierlijke producten, het ondersteunen van ethische behandeling van dieren in de landbouw en het bevorderen van dierenwelzijnswetten. Het benadrukken van praktische acties kan vaak effectiever zijn om mensen te motiveren tot verandering.

Bert Stoop

Je zou kunnen stellen dat Francione een grondhouding ten aanzien van dieren heeft die betekent dat je ze met rust laat in hun eigen natuurlijke omgeving en dat wij mensen daarvoor zorgen door dieren niet meer te gebruiken voor ons eigen doeleinden, of dat nu voedsel, plezierjacht of gezelschapsdier is.

ChatGPT

Ja, dat is een nauwkeurige samenvatting van de benadering van Gary Francione en andere voorstanders van de abolitionistische visie op dierenrechten. De kern van deze benadering is het idee dat dieren inherent recht hebben op hun eigen leven en dat het ethisch niet gerechtvaardigd is om dieren te gebruiken voor menselijke doeleinden, ongeacht hoe "menselijk" die doeleinden ook mogen lijken.

Dit impliceert inderdaad dat een respectvolle behandeling van dieren inhoudt dat we hen met rust laten in hun natuurlijke omgeving en stoppen met het gebruik van dieren voor voedsel, vermaak, experimenten en andere menselijke behoeften. De focus ligt op het streven naar een wereld waarin dieren niet als middelen voor menselijke doeleinden worden beschouwd, maar waarin ze in plaats daarvan als individuen met intrinsieke waarde worden erkend. Veganisme wordt vaak aangemoedigd als een concrete manier om deze principes in de praktijk te brengen.

Het vermijden van het woord "waarde" kan de discussie zuiverder maken, aangezien het vermijdt dat de indruk ontstaat dat de rechten van dieren afhangen van hun utilitaire of beoordeelde waarde voor mensen. Na een verzoek aan chatGPT om het gebruik van "waarde" te vermijden komt de taalrobot tot de volgende samenvatting van de reden om dierenrechten serieus te nemen. 

"Het integreren van dieren in onze morele overwegingen en hen behandelen met dezelfde waardigheid als wijzelf, is betekenisvol omdat het voortkomt uit een diep respect voor de intrinsieke waardigheid van alle levende wezens. Door dieren een centrale plaats te geven in ons ethisch denken, erkennen we niet alleen hun recht op een zinvol bestaan, maar omarmen we ook het besef dat wij, als bewoners van deze planeet, deel uitmaken van het complexe, onderling verbonden web van het leven. Het gaat niet enkel om het vermijden van wreedheid, maar om het cultiveren van een samenleving waarin empathie, verantwoordelijkheid en harmonie met de natuur leiden tot een welzijn voor alle betrokkenen. Het betrekken van dieren in onze morele cirkel is een oproep tot mededogen, een erkenning van onze gedeelde verantwoordelijkheid voor het behoud van biodiversiteit en het creëren van een leefomgeving waarin zowel mens als dier gedijen met waardigheid intact."

De woorden waarde, waardes, waarderen en waardigheid hebben wel relatie, maar kunnen bij onzorgvuldig gebruik tot misverstanden leiden over wat de kern van dierenrechten is, namelijk vrijheid. Vrijheid is een inherente waarde waar elk levende wezen in de natuur recht op heeft.

Zie ook de chat over het doortrekken van de principes van de Franse Revolutie tot dierenrechten.

01 januari 2024

Op welk principe kunnen dierenrechten worden gebaseerd?

Waarom zou je een dier rechten geven? 

Op de site van Animal Freedom wordt een lang antwoord gegeven op deze vragen. In dit korte artikeltje een samenvatting.
Webmaster Bert Stoop van Animal Freedom bespreekt op de site de basis van dierenrechten en de verschillende concepten die kunnen dienen als grondslag voor deze rechten. Hij benadrukt dat dierenrechten in feite mensenrechten zijn en dienen om menselijk gedrag ten opzichte van dieren te reguleren.
Verschillende concepten worden overwogen als mogelijke basis voor dierenrechten, zoals intrinsieke waarde, welzijn, respect, vrijheid, eigen belang, natuurlijk gedrag, gelijkheid en mededogen. Animal Freedom concludeert dat sommige concepten, zoals respect en intrinsieke waarde, minder geschikt zijn als juridische basis voor dierenrechten. Daarnaast wordt duidelijk gemaakt dat dierenrechten ruimer zijn dan dierenwelzijn.
De aandacht gaat ook uit naar uitgangspunten voor dierenrechten, waarbij wordt benadrukt dat deze rechten moeten worden geformuleerd op een manier die praktisch toepasbaar is en dat ze gelden voor alle individuele dieren, inclusief die in de vrije natuur, huisdieren en landbouwdieren.
Uiteindelijk wordt gepleit voor vrijheid als het meest bruikbare en werkzame juridische uitgangspunt voor dierenrechten. Het concept vrijheid wordt besproken in relatie tot het natuurlijke gedrag van dieren, het vermijden van onnodige inbreuken op de vrijheid van dieren, en het vaststellen van grenzen aan vrijheid die zowel voor mensen als dieren gelden. Het belang van vrijheid als een basis voor dierenrechten wordt benadrukt vanwege de eenvoudige toepasbaarheid, directe controleerbaarheid en het vermogen om compromissen mogelijk te maken. 

De conclusie wordt getrokken dat vrijheid als grondrecht een solide basis vormt voor het vaststellen en handhaven van dierenrechten. Mens en dier zijn intrinsiek evenwaardig in hun recht op vrijheid om natuurlijk te leven. Daarmee wordt het dier in de morele cirkel van de mens gehaald en zijn dierenrecht in feite mensenrechten.

28 december 2023

Natuurinclusieve herinrichting van ons land en beleid

Herverkaveling van beleid

Onze samenleving is scheef gegroeid. Er wordt meer rekening gehouden met individuele belangen van boeren dan van de natuur. Mens en dier hebben recht op vrijheid en dat betekent dat er voor alle betrokken voldoende leefruimte moet zijn. De gemeenschappelijke waardes zijn "vrijheid" en "gelijkheid".
En om misverstanden te voorkomen kunnen we het woord "waarde" misschien beter vervangen door gelijkwaardig of evenwaardig.
Woorden als "evenwaardigheid", “waardering” of “waardigheid” helpen te voorkomen dat mensen hun sympathie voor anderen omzetten naar het wegen van ongrijpbare waardes. Het risico van discriminatie ligt dan op de loer en zijn we niets opgeschoten.

Het toepassen van ethiek

Het erkennen van de intrinsieke gelijkwaardigheid en rechten van dieren is een essentieel aspect van een ethische benadering van onze relatie met andere levende wezens en de natuur als geheel. Het is belangrijk om te benadrukken dat dierenrechten intrinsiek evenwaardig zijn aan mensenrechten, zolang we ons beperken tot het recht op vrijheid en dit recht op gelijke wijze toepassen op alle levende wezens.
Door het woord "waarde" te gebruiken, kunnen mensen de neiging hebben om de waarde van verschillende levensvormen te wegen op basis van menselijke maatstaven, zoals nut, bruikbaarheid of economische waarde. Dit kan leiden tot een ongelijke behandeling van dieren en het milieu, waarbij hun intrinsieke rechten worden ondergeschikt gemaakt aan menselijke belangen.

Duurzaam profiteren

Het gebruik van het woord "evenwaardigheid" benadrukt daarentegen de gelijkheid en het inherent zijn van de rechten van alle levende wezens, ongeacht hun nut voor de mens.
Het ontwikkelen van bewustzijn rond deze principes van vrijheid, gelijkheid en evenwaardigheid kan een belangrijke stap zijn naar een meer ethische en duurzame relatie tussen mens en natuur. Dit vereist educatie, bewustwording en actie op individueel, institutioneel en maatschappelijk niveau om beleid en praktijken te bevorderen die recht doen aan de rechten en behoeften van dieren en het milieu. Het is de uitdaging om dit beleid samen te laten gaan met een verantwoord verdienmodel voor alle betrokken menselijke partijen.

Gevolgen voor veehouders

Het is belangrijk om te benadrukken dat het streven naar vrijheid en gelijkheid voor mens en dier niet noodzakelijk betekent dat alle menselijke activiteiten moeten stoppen, maar eerder dat ze moeten worden uitgevoerd met respect voor de grenzen van de natuur en met zorg voor alle levende wezens die erin leven. Dit vereist een verschuiving in ons denken en handelen, weg van een mensgerichte benadering naar een meer inclusieve en ecocentrische visie op onze relatie met de natuur.
Voor boeren wordt dergelijk beleid natuurinclusief werken genoemd: concreet en aantoonbaar rekening houden met de belangen van de natuur. Niet alleen met dieren en planten die op de landerijen leven, maar ook langs de grenzen daarvan op het land en in het water.

10 oktober 2023

PvdD kan dierenrechten op een begrijpelijkere manier bepleiten

Eenheid in het behandelen van mens en dier

De Partij voor de Dieren heeft na wat interne schermutselingen haar koers bijgesteld. Het zou mooi zijn wanneer er bij het werken aan de belangen van dieren en mensen eenzelfde uitgangspunt zou worden gehanteerd.

Op de website van de PvdD spreekt de partij over een rechtvaardige samenleving voor mensen en over dierenrechten.
Vreemd in mijn ogen is dat de PvdD beide doelen niet op hetzelfde principe (vrijheid) baseren, maar voor dieren een niet te volgen en loos uitgangspunt (intrinsieke waarde) neemt.
Voor een uitleg van de kritiek op intrinsieke waarde als keuze voor dierenrechten, klik hier.

Op de website van de PvdD de volgende teksten.
“De Partij voor de Dieren is voor een rechtvaardige samenleving.
De Partij voor de Dieren staat voor een samenleving waarin iedereen vrij kan leven, zolang die vrijheid niet ten koste gaat van anderen. Gelijke behandeling van iedereen is een grondrecht en een voorwaarde voor een samenleving waarin iedereen zich thuis voelt.”

De Partij voor de Dieren vindt dat dieren rechten moeten krijgen.
“Wij streven naar een versterking van de morele en juridische status van dieren in Nederland, door middel van erkenning van dieren als wezens met bewustzijn en gevoel. Dieren in Nederland worden voor de wet nu nog als dingen beschouwd. Wij willen bewerkstelligen dat dit niet langer het geval is en dat de intrinsieke waarde van het dier uitgangspunt wordt. Wij vinden dat op nationaal niveau de rechten van dieren in de Grondwet moeten worden vastgelegd en dat de bescherming van dieren in een zelfstandige dierenbeschermingswet moet worden gewaarborgd.”
Tot zover de website van de PvdD.

Heldere taal

Deze hele tekst zou veel meer zeggingskracht kracht hebben wanneer de zin “dat de intrinsieke waarde van het dier uitgangspunt wordt”, wordt vervangen door "dat de vrijheid van het dier uitgangspunt wordt".
Pas dan wordt het logisch (en kinderlijk eenvoudig te volgen) om de intensieve veehouderij af te willen schaffen en te willen bevorderen dat mensen stoppen met vlees eten. Vervolgens kan met de vrijgekomen landbouwgronden de nu geïsoleerde natuurgebieden met elkaar worden verbonden en blijft er ook voldoende ruimte vrij om meer mensen te huisvesten.
"Waar een wil is, is een weg".

Terzijde: wie leidt de partij?

Bij de PvdD zijn de leden (op het congres) in theorie de baas, maar er is geen procedure om de partijleider te kiezen, te evalueren of af te zetten. Dat leidt tot populisme en maakt het vrijwel onmogelijk om weeffouten in de organisatie en in de filosofie (uitgangspunten) te corrigeren.

"De duivel zit in de details" en "Mensen struikelen niet over bergen, maar over molshopen". Onderschat niet hoe kleine, schijnbaar onbelangrijke zaken van invloed kunnen zijn op het succes van een politieke stroming.

Samengevat en conclusie

Dieren, zoals alle levende wezens, hebben een inherent of intrinsiek recht op vrijheid. Dit recht op vrijheid betekent dat dieren niet zonder goede reden mogen worden beperkt in hun natuurlijke gedrag en leefomgeving. Het is onze morele verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat dieren niet onnodig worden opgesloten, beperkt of gebruikt voor menselijk gemak of vermaak. In een rechtvaardige samenleving moeten we streven naar een harmonieuze balans waarin zowel mensen als dieren in vrijheid kunnen leven en gedijen.

09 oktober 2023

Trek het recht op vrijheid door naar de natuur

Dieren en elementen uit de natuur als gelijkwaardige

Filosoof Bruno Latour benadrukt het idee dat mens en natuur met elkaar verweven zijn in complexe netwerken van relaties. Hij moedigt aan tot een verschuiving in ons begrip van de natuur, weg van het traditionele dualisme waarin de mens wordt gezien als apart en superieur aan de natuur. In plaats daarvan ziet Latour de natuur als een actieve en waardevolle deelnemer in deze netwerken.
Hij pleit voor een ethische benadering waarbij zowel mensen als niet-menselijke actoren, zoals dieren en ecologische systemen, als evenwaardige deelnemers worden beschouwd in ecologische processen. Deze benadering benadrukt het belang van het erkennen van de rol en agency (het vermogen tot handelen) van niet-menselijke entiteiten in het behoud van de ecologie op onze planeet en het welzijn van alle betrokkenen, inclusief dieren. Het kernpunt is dat we moeten streven naar een herziening van onze ethische verplichtingen en verantwoordelijkheden ten opzichte van de natuur en dieren, waarbij we rekening houden met hun evenwaardige rol als actieve deelnemers in ons gedeelde ecosysteem. Dit impliceert het vermijden van schade aan de natuur en het bevorderen van duurzaamheid, biodiversiteit, het welzijn van alle betrokken partijen en het respecteren van hun recht op vrijheid.
 

Frank Westerman schrijft in de Groene Amsterdammer over de opvattingen van Latour.
“Latour rekent af met het idee dat de mens boven de natuur zou staan. Hij wil dat ik minder kortzichtig ga kijken, niet vanuit de onverzadigbare behoeften van de mens, maar vanuit het grotere geheel waar we deel van uitmaken, Gaia. De “dingen” hebben ook belangen en bestaansrecht, én wensen én grieven. Ze doen steeds luider van zich spreken: met overstromingen, bosbranden, lawines. Hun roep om aandacht zwelt aan naarmate het mensdom de temperatuur op aarde opvoert.
‘De geluiden van niet-mensen, lang genegeerd, worden nu oorverdovend’, zegt Latour. Een van zijn essays begint zo: ‘De ecologie noodzaakt ons tot een herbezinning op de wetenschap en de politiek. We drukken deze dubbele herziening uit met de term Parlement der dingen’.
Wie zich een weg kapt door zijn geschriften, komt uit bij een vergezicht. De mens dient zijn geprivilegieerde positie niet alleen onder ogen te komen, maar ook af te staan. Aan de ronde tafel van de besluitvorming moet homo sapiens plaats inruimen voor de Noordzee, de zeehond, de schol, het plankton.
Waarom niet? Waarom eigenlijk hebben wij tweevoeters, luidruchtige rupsjes-nooit-genoeg, meer rechten dan de zwijgzame vissen?”.

Toch waarschuwt Westerman tegen te naïef mensen als wettelijke vertegenwoordigers van dieren en natuurelementen aan te stellen.
“Met rechten komen plichten. Hoe zou je de – beschermde – aalscholver ter verantwoording moeten roepen voor het opslokken van een – ondermaatse – paling?
En wie klaagt Gaia straks aan voor de eerstvolgende overstroming? Of gaan we onszelf dan het verhaal vertellen dat deze godheid de zondaars op aarde straft omdat zij stukken van de zee hebben afgepakt en drooggelegd? Nog even en de Bijbelse Zondvloed krijgt een eigentijdse remake.
Een voogd aanstellen als buikspreker van de natuur is het bewandelen van een geitenpaadje door het politieke dier homo sapiens. Volstrekt legitiem, maar ook: bevoogdend, elitair en de directe democratie omzeilend. De vergelijking tussen Frankrijk en een bos gaat niet op: een bos kan geen boom aanwijzen als spreekbuis of vertegenwoordiger. Het parlement van de dingen zal altijd een parlement van mensen blijven, ook al vermom je de leden als kraaien of schelpen.
Laat mij liever old skool zijn. Als je het mij vraagt zijn mensen niet slechts een deel van het probleem, we zíjn het probleem, en dus onmisbaar bij welke oplossing dan ook. De plasticsoep in de oceaan is ons brouwsel; geen andere diersoort dan de onze kan die troep er weer uit vissen. De can do-houding van Boyan Slat van het megaproject The Ocean Cleanup hoeft geen rekening te houden met wat de zee er zelf van vindt – dát maakt slagvaardig.
Ik stel voor de oproep ‘Rechten voor de Natuur’ te vervangen door ‘Plichten voor de mens’. Doe niet omslachtig. Benader de zorg om de planeet vanuit diegene die de zorg zal moeten leveren – met realiteitszin, urgentie en doortastendheid.”

Westerman voorziet in een positieve rol van techneuten.
“Als boegbeelden van het oude denken dreigen ingenieurs in het verdomhoekje te belanden. De oplossingen die ze aandragen zouden slechts stoplappen zijn die mensen in de waan laten dat ze de dompteur van de natuur zijn. Maar wat nu als de techniek uitkomst biedt?
De Afsluitdijk heeft voor zijn negentigste verjaardag een ‘vismigratierivier’ gekregen: sinds 2022 wordt er gebouwd aan een onderwaterpassage dwars door het keileem heen. De in- en uitlaat van deze vistunnel wordt een brede, meanderende goot met een lengte van vier kilometer. Better safe than sorry, zeggen de afmetingen van deze 24/7 geopende toegangspoort voor de trekvissen.
In navolging van het ecoduct over de snelweg – voor herten, wolven en wilde zwijnen – krijgt de Afsluitdijk een ichtoduct onder de A7 – voor de paling, de zalm, de spiering, de snoekbaars en de baars”.


29 september 2023

Drie hoofdwegen om dierenleed te verminderen

Dierenwelzijn en principes

In een wereld waarin steeds meer aandacht wordt besteed aan dierenwelzijn en er steeds minder ruimte is voor dieren in het wild, zijn er verschillende benaderingen ontstaan om dierenleed in de veehouderij te verminderen. Dit artikel belicht drie belangrijke wegen die we kunnen bewandelen om een positieve impact te hebben op het leven van dieren.

  1. Op basis van het recht op vrijheid pleiten voor een vleesloze toekomst

    De eerste benadering richt zich op het fundamentele recht op vrijheid van dieren. Voorstanders van deze aanpak redeneren dat het houden en slachten van dieren voor voedselproductie indruist tegen dit recht. Ze pleiten voor een geleidelijke overgang naar diervriendelijke voedselalternatieven, zoals plantaardige diëten. Dit vereist een bewustwording van de morele implicaties van onze voedselkeuzes en de bereidheid om te evolueren naar een samenleving waarin dierenleed door voedselproductie wordt geminimaliseerd.
    Deze weg van geduld wordt onder anderen bewandeld door de Stichting Animal Freedom.

  2. Op basis van de intrinsieke waarde van dieren streven naar een respectvolle behandeling

    Een tweede benadering baseert zich op het idee dat dieren intrinsieke waarde bezitten en recht hebben op een goed leven. Hierbij ondersteunen voorstanders veehouders die streven naar diervriendelijke praktijken. Ze pleiten voor humane slachtmethoden en de bescherming en ondersteuning van dierenwelzijn gedurende hun hele leven. Deze aanpak vereist dat we als samenleving de normen voor dierenverzorging verhogen, de veestapel verkleinen en ethische overwegingen bij consumptie aanmoedigen. Dit pad is geschikt voor mensen die er geen been inzien om van het ene dier te houden en het andere dier op te eten.
    Deze snelle weg wordt bewandeld door de dierenwelzijnscoalitie.

  3. Op basis van plantaardige alternatieven vlees uitbannen

    De derde weg om dierenleed te verminderen omvat de ontwikkeling van plantaardige vleesvervangers en veganistische producten. Dit innovatieve pad richt zich op het verminderen van de vraag naar dierlijke producten door consumenten aantrekkelijke en smakelijke alternatieven te bieden. Door stapsgewijs traditionele vleesgerechten te vervangen door veganistische opties, kunnen we een positieve verschuiving teweegbrengen in de voedselindustrie en het dierenwelzijn verbeteren.
    Deze pragmatische weg wordt onder anderen bewandeld door de Vegetarische Slager en Those Vegan cowboys.

    Vleesvervangers kunnen ook gemaakt worden op basis van vlees ontwikkeld uit dierlijke stamcellen. Vooralsnog duur, maar er is geen ethisch bezwaar.

De kracht van het nemen van verantwoordelijkheid

Dierenwelzijn hangt nauw samen met de keuzes die we maken als individuen en als samenleving. Door te erkennen dat er verschillende wegen zijn om dierenleed te verminderen, kunnen we bewuster kiezen hoe we met dieren omgaan. Het is aan ons om na te denken over onze voedselkeuzes, over hoe veehouders te begrenzen die dieronvriendelijke praktijken omarmen, en als samenleving plantaardige alternatieven te ondersteunen. Samen kunnen we bijdragen aan een wereld waarin dieren met respect en mededogen worden behandeld, en waarin hun welzijn centraal staat in onze beslissingen.

Wat is effectief en duurzaam?

Het moge duidelijk zijn dat alleen de eerste hoofdweg zowel dierenwelzijn als dierenrechten behelst. Door de samenleving en ons voedselsysteem in te richten op basis van vrijheid slaan we het pad in van stoppen met het gebruiken van dieren en een deel van de vrijgekomen ruimte toewijzen aan dieren die van nature al vrij leven in de natuur. We hoeven dan alleen nog maar na te denken over waar de grenzen van onze eigen vrijheid liggen en deze te bewaken.

23 september 2023

Beleid toetsen op de gevolgen voor dieren

Beleidsplannen en dierenrechten: het beoordelen van vrijheid als kritieke maatstaf

In een wereld waarin het welzijn van dieren steeds meer erkenning krijgt, is het beoordelen van beleidsplannen op mogelijke inbreuken op dierenrechten een cruciale taak voor politici. Niemand wil het welzijn van een dier onnodig schaden door een dier pijn te doen. Is het welzijn van een dier voldoende beschermd met een dierenrecht dat gebaseerd is op het begrip "intrinsieke waarde"? Die intrinsieke waarde van dieren kan niet concreet gemaakt worden, maar een benadering gebaseerd op het recht op vrijheid biedt een helderder en effectiever raamwerk voor beleidsbeoordeling.

De intrinsieke waarde van dieren: een vaag en complex begrip

Het concept van de intrinsieke waarde van dieren, zoals verankerd in de wet Dieren, erkent dat dieren waarde hebben los van hun instrumentele waarde voor de mens. Hoewel dieren opnemen in de wet een belangrijke stap is naar de bescherming van dierenrechten, roept het begrip ook vragen op over de praktische toepassing ervan. Dieren worden massaal opgesloten in stallen. Is met die opsluiting hun intrinsieke waarde geweld aangedaan? Een dierenbeschermer zou dat meteen beamen, maar overtuigt hij daarmee voor een rechter van het ongelijk van de intensieve veehouder. De praktijk laat zien dat een intensieve veehouder de intrinsieke waarde van dieren ruimhartig kan erkennen, maar dat er geen motivatie vanuit gaat om zijn dieren in de wei te laten lopen of voor de sector om mee te werken aan het verkleinen van de veestapel.

Het fundamentele belang van vrijheid

Waarom baseren we dierenrechten niet op de zelfde basis als mensenrechten? Kernbegrippen bij mensenrechten zijn vrijheid en gelijkheid. Deze begrippen zijn door te trekken naar dieren. Alle diersoorten hebben het recht om zich vrij te kunnen gedragen in natuurlijke omstandigheden.
Een benadering gebaseerd op het recht op vrijheid biedt een heldere en praktische manier om beleidsplannen te beoordelen op hun impact op dierenrechten. Dit benadrukt het idee dat zowel mensen als dieren intrinsiek evenwaardig zijn in hun recht op vrijheid. Dit betekent dat bij de beoordeling van een beleid gelijktijdig moet worden gekeken naar de gevolgen voor de vrijheid van de mens als voor de gevolgen voor de vrijheid voor het dier. Gezocht moet worden naar een win-win situatie. In de praktijk zal dat vaak betekenen dat er grenzen worden gesteld aan de bewegingsvrijheid van het dier. Niet door het dier op te sluiten, maar uit te sluiten van daar waar het schade kan berokkenen.

Hoe zit het met mededogen en empathie voor dieren en veehouders?

Mee kunnen voelen met wat de gevolgen zijn van beleidsverandering en politieke beslissingen is een groot goed. Een dier dat lijdt, roept ogenblikkelijk een emotionele reactie op bij een mens, hopelijk zet het ook aan tot actie. Lastiger wordt het wanneer het lijden van een dier niet direct zichtbaar is of we het lijdende dier niet sympathiek vinden. Hebben die minder gewaardeerde dieren minder recht op onze steun? Hebben zij geen dierenrechten?

Hoe beleidsplannen te beoordelen?

Politici kunnen beleidsplannen beoordelen op hun impact op dierenrechten door de volgende stappen te volgen.

  1. Identificeer beleidsplannen. Eerst moeten politici de beleidsplannen identificeren die invloed kunnen hebben op dieren en hun vrijheid. Vergelijk het met de MER, een milieu effect rapportage.
  2. Vrijheidsbeoordeling. Voer een grondige beoordeling uit van hoe elk beleidsplan de vrijheid van dieren en mensen kan beïnvloeden. Dit kan variëren van landbouwpraktijken en dierentuinbeheer tot natuurbescherming en stadsontwikkeling, etc..
  3. Overleg en deskundig advies. Politici moeten overleg plegen met dierenrechtenorganisaties, deskundigen op het gebied van dierenwelzijn en andere belanghebbenden om een uitgebreid begrip te krijgen van de potentiële gevolgen van het beleid.
  4. Transparante beoordeling. Het proces van beleidsbeoordeling moet transparant zijn, zodat het publiek kan begrijpen hoe beslissingen worden genomen en waarom bepaalde beleidsmaatregelen worden aangenomen. Gaan mensen hun verantwoordelijkheid nemen en worden zij gecontroleerd in de uitvoering?
  5. Duurzaamheid. Is de oplossing die gezocht is voor een probleem duurzaam? Oplossingen moeten draagvlak hebben omdat mensen kunnen snappen dat het ook voor de toekomst relevant is en dat het ook economisch verantwoord is.
  6. Implementatie en handhaving. Een wet is een papieren tijger wanneer deze niet wordt gehandhaafd. Heeft de wetgever rekening gehouden met de uitvoerbaarheid en controleerbaarheid van nieuw beleid of regelgeving?


Het gelijktijdig streven naar vrijheid voor mens en dier

Een beleidsaanpak die streeft naar het vergroten van de vrijheid van zowel mens als dier is een positieve stap in de richting van een rechtvaardigere en evenwaardigere samenleving. Het erkent dat vrijheid een dynamisch begrip is dat voortdurende reflectie en overleg vereist. Het doet recht aan de manier waarop de grondrechten van de mens zijn geformuleerd. Die grondrechten kunnen een op een worden doorgetrokken naar dieren. Ook dieren waarmee we ons moeilijk kunnen identificeren of die we kunnen invoelen hebben gelijke rechten. Er mag best van tijd tot tijd (in het kader van voortschrijdend inzicht) discussie zijn over wat de gevolgen voor de vrijheid van mens en dier van beleidsmaatregelen zijn. Dat past bij de veranderlijkheid van het concept vrijheid, maar die discussie mag niet oneindig worden gerekt om de maatregelen tegen te houden. Daarvoor moeten instanties worden aangewezen die transparante protocollen volgen om de discussie over vrijheid te beslechten. Voor de verdediging van de vrijheid van dieren moeten capabele mensen worden aangesteld, waarvan de integriteit en belangeloosheid niet ter discussie staat.

Voordelen van vrijheid als maatstaf

Het beoordelen van beleidsplannen op basis van vrijheid heeft meerdere voordelen.

  • Duidelijkheid. Het biedt een helder en objectief kader voor beleidsbeoordeling.
  • Evenwaardigheid. Het benadrukt de intrinsieke evenwaardigheid van mens en dier in hun recht op vrijheid.
  • Flexibiliteit. Het stimuleert een open en voortdurend gesprek om rekening te houden met van tijd tot tijd veranderende normen en waarden in uitingsvorm, niet in de basis.

Conclusie

Het beoordelen van beleidsplannen op hun impact op de vrijheid van mens en dier is een essentiële taak voor politici. Het zorgt voor een duidelijke en rechtvaardige benadering van dierenrechten en draagt bij aan een wereld waarin vrijheid en evenwaardigheid voor alle levende wezens worden gewaardeerd en beschermd. Door deze benadering te omarmen, kunnen politici effectiever bijdragen aan een rechtvaardige en evenwaardige samenleving voor mens en dier. En een beter ingerichte samenleving is ook leefbaarder voor mens en dier. De kwaliteit van leven en het welzijn voor mens en dier groeit.

30 augustus 2023

Dierenrechten baseren op lijden of op vrijheid?

Anders geformuleerd, beter begrepen?

Wanneer dieren zichtbaar (kunnen) lijden roept dat bij ons compassie op. Dit heeft in mijn ogen te weinig relevantie voor dierenrechten. Die zouden op gelijke basis voor alle dieren moeten gelden.
Dierenrechten zijn mensenrechten. Mensen zouden legaal moeten worden ondersteund wanneer zij opkomen voor dieren die onrecht wordt aangedaan. Ook wanneer zij geen direct belang bij het lijdende dier hebben.
Mens en dier zijn intrinsiek evenwaardig in het recht op vrijheid.

Heeft intrinsieke waarde wel inhoud?

Met deze drie statements maak ik graag een nuancering bij de heersende opvattingen in de wereld van mensen die opkomen voor dieren. Ik ben van mening dat te vaak het paard achter de wagen wordt gespannen en dat mensen die zich opwerpen als dierenbeschermers zich soms naïef met een kluitje in het riet laten sturen. Toen in de 80-er jaren van de vorige eeuw de eerste protesten in de samenleving opkwamen tegen de bio-industrie kwam een ambtenaar op het idee om te verklaren dat dieren intrinsieke waarde oftewel eigenwaarde hebben. Dat begrip is vervolgens door vriend en vijand van de bio-industrie omarmd, in mijn ogen omdat elke partij een vertaling projecteerde op het begrip dat paste in het eigen kader en frame. Een intrinsieke waarde is een waarde die per definitie valt buiten het menselijke voorstellingsvermogen. Een boer met bio-industrie kan dit begrip dus veilig omarmen om vervolgens dieren te behandelen zoals hij zelf wil. Menig dierenrechtenactivist heeft aan de grote mate van instemming de valse hoop opgevat dat er vervolgens veel ten goede zal veranderen wanneer het begrip in de wet wordt opgenomen. Quod non. Beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald.
Dus voor het juiste begrip: zichtbaar en vermeend lijden roept compassie op; mens en dier zijn qua gevoelens verschillend, maar op één vlak evenwaardig, namelijk in het recht op vrijheid; en het recht op vrijheid is intrinsiek aan alle levende wezens door de natuur meegegeven.

Welke rechten hebben boerderijdieren?

Deze dieren horen (geformuleerd volgens Brambell) te zijn:
1.    vrij van dorst, honger en onjuiste voeding;
2.    vrij van fysiek en thermaal ongerief;
3.    vrij van pijn, verwonding en ziektes;
4.    vrij van angst en chronische stress;
5.    vrij om hun natuurlijke gedrag te vertonen.

De eerste vier vrijheden worden in de bio-industrie nog wel met wat goede wil voor de meeste dieren gehaald. Dat is ook in belang van de veehouder. De vijfde: -vrijheid om natuurlijk gedrag te kunnen vertonen- kost de veehouder in de bio-industrie te veel geld en wordt in de verste verte niet gehaald en domweg genegeerd. Terwijl de meeste dieren in de stal snel groeien en jong naar de slacht gaan, heeft het gebrek aan vrijheid om zich natuurlijk te gedragen, toch zijn negatieve invloed op het dierenwelzijn ondanks dat het de eerste vier vrijheden geniet.

Het is treffend dat de rechten van boerderijdieren wel geformuleerd worden in termen van vrijheid maar in de wet Dieren niet simpelweg worden samengevat in “dieren hebben recht op vrijheid”, maar als "dieren hebben een intrinsieke waarde". Dit is des te vreemder omdat we vrijheid en gelijkheid voor ons mens zelf wel opeisen. Dit alles in de geest van de Franse Revolutie: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Voor mij is dit motto het beste samengevat als “mens en dier zijn intrinsiek evenwaardig in het recht op vrijheid”. Dat gaat dieper dan een taalkwestie, omdat erkenning hiervan een ander gedrag vereist. Broederschap met dieren zouden we kunnen tonen door de samenleving en het landschap zo in te richten dat dieren vrij kunnen bewegen door het landschap (niet door de landbouwgewassen en de moestuinen natuurlijk) en dat vee naar buiten kan in de wei. De meest directe consequentie die we zouden moeten trekken om meer dieren een natuurlijk leven te geven is door een krimp in te zetten van de veestapel. Dit omdat 70-80% van de dieren worden gehouden voor de export en er dus geen enkel direct belang is om de eigen bevolking te voeden. Weliswaar kunnen wij mensen uitstekend leven zonder dierlijk voedsel, maar het argument dat mensen nu eenmaal vlees willen eten uit hardnekkige gewoonte vraagt enig geduld in de voedseltransitie.

Laten we constructief kritisch blijven

Een van de bekendste voorvechters van dierenrechten is Peter Singer. Ik ben het in grote lijnen met de opvattingen van Peter Singer eens. Wat ik merkwaardig vind is dat hij zijn boeken de titel meegeeft "Dierenbevrijding", maar dat hij dierenrechten niet baseert op het recht op vrijheid, maar op de mate waarin ze kunnen zichtbaar (kunnen) lijden. Dat werkt discriminatie tussen diersoorten in de hand. 

In september 2023 kwam zijn nieuwste boek uit waarin hij zijn voornaamste opvattingen nog eens op een rijtje zet.

Animal Liberation Now

Zie ook het interview in de Volkskrant over zijn opvattingen en boek.

24 augustus 2023

Vrijlaten van dieren als blijk van compassie

Inleiding

Liefde, in al haar vormen, is een kracht die de basis vormt van menselijke relaties en onze band met de natuurlijke wereld om ons heen. Het idee dat liefde wordt gekenmerkt door het vermogen om elkaar vrij te laten, strekt zich niet alleen uit tot menselijke relaties, maar ook tot onze interacties met dieren.

De essentie van ware liefde

Ware liefde gaat verder dan eigendom of controle; het draait om wederzijds respect, begrip en empathie. Dit geldt zowel voor menselijke relaties als voor onze verhouding tot dieren. Liefde voor dieren omvat het erkennen van intrinsieke behoeften en hun natuurlijke gedrag. Ware liefde voor dieren betekent om hen vrij naar hun eigen aard te laten leven, hen in staat te stellen hun natuurlijke omgeving te verkennen en te ervaren, en ze niet te beperken tot menselijke voorwaarden.

Vrijheid als uiting van compassie

Het vrijlaten (N.B. niet illegaal bevrijden of loslaten) van dieren is een daad van compassie en respect voor hun eigenheid. Dieren hebben net als mensen hun eigen instincten, gedragingen en behoeften die in hun natuurlijke omgeving tot uiting komen. Wanneer we dieren gevangen houden, beteugelen we deze natuurlijke uitdrukkingen, waardoor ze fysiek en psychisch lijden. Het vrijlaten van dieren is een uiting van mededogen; het erkent hun inherente recht om te leven volgens hun eigen aard en in vrijheid in een natuurlijke omgeving.

Evenwaardigheid in vrijheid

Het concept van intrinsieke evenwaardigheid tussen mens en dier in hun recht op vrijheid is gebaseerd op het besef dat alle levende wezens een plaats in deze wereld delen en dat ieder individu respect en vrijheid verdient. Het recht op vrijheid is niet exclusief voorbehouden aan mensen; het is een universeel principe dat dieren evenzeer omvat. Ongeacht de soort hebben dieren het recht om te floreren en te leven in harmonie met hun omgeving, zonder onderworpen te worden aan onnodige beperkingen. Uiteraard mogen wij dieren grenzen opleggen wanneer ze anders onze vrijheid zouden schenden en schaden. Ongedierte scherm je af van je huis en jouw voedsel.

Een veranderende samenleving

Het zou mooi zijn wanneer onze samenleving evolueert naar een dieper begrip van onze relatie met dieren en de verantwoordelijkheden die hiermee gepaard gaan. Meer mensen zouden mogen erkennen dat liefde voor dieren betekent dat we ze respecteren en vrijheid gunnen. Initiatieven voor dierenwelzijn, natuurbescherming en bewustwording dragen bij aan een groter bewustzijn van de noodzaak om dieren met compassie te behandelen en hun vrijheid te respecteren.

Conclusie

Ware liefde voor dieren gaat hand in hand met het vermogen om ze vrij te laten. Dit weerspiegelt ons begrip van de universele rechten op vrijheid en een waardig leven. Het idee dat mens en dier evenwaardig zijn in hun recht op vrijheid versterkt ons vermogen om als medebewoners van deze planeet in harmonie te leven. Liefdevol vrijlaten is niet alleen een gebaar van vriendelijkheid; het is een krachtige daad van mededogen die ons allen ten goede komt.

Meer lezen?

Wie meer wil lezen over vrijheid als grondrecht voor dieren, klik hier.
Wie meer wil lezen over ware liefde, klik hier.
Wie meer wil lezen over wat evenwaardigheid tussen mens en dier wel en niet inhoudt, klik hier.
Wie meer wil lezen over wat intrinsieke waarde van een dier wel of niet inhoudt, klik hier.
Wie meer wil lezen over vrijheid en liefde in de relatie met dieren, klik hier.

13 juli 2023

Vrijheid en liefde in de relatie met dieren

En-en denken over dieren

Stel je treft een dier aan binnen een ruimte waar je het niet wilt hebben, bijvoorbeeld een wolf tussen jouw schapen, een vos of marter in het kippenhok, een mug of vlieg in jouw slaapkamer, en je wilt het dier kwijt, hoe dan te handelen?

Het is duidelijk dat hier conflicterende belangen spelen. Eerst een benadering vanuit de theorie, daarna de praktijk. Ook dat is en-en denken.

De relatie tussen mensen en dieren is naast het afwegen van belangen een complex samenspel van vrijheid en liefde. Respect voor dieren betekent het vinden van een balans tussen het bieden van vrijheid en het uiten van liefde en zorg.

Vrijheid is een fundamentele waarde voor alle levende wezens, inclusief dieren. Het erkennen en respecteren van de natuurlijke vrijheid van dieren betekent dat we hen de ruimte geven om hun eigen gedrag, instincten en behoeften na te streven. Het is van essentieel belang dat we hun leefgebied behouden, het voorkomen van onnodige beperkingen en het vermijden van schadelijke interventies.

Liefde en zorg spelen ook een cruciale rol in de relatie met dieren. Door onze liefde en zorg te tonen, geven we blijk van betrokkenheid en empathie. Dit kan zich uiten in het bieden van voedsel, beschutting, medische zorg en het creëren van een veilige omgeving voor dieren. Het is belangrijk om te beseffen dat liefde en zorg niet betekenen dat we dieren volledig in onze macht hebben, maar dat we hun welzijn bevorderen binnen de grenzen van respectvolle vrijheid.

Het vinden van een respectvolle balans tussen vrijheid en liefde vereist voortdurende aandacht en bewustzijn. Het betekent dat we ons bewust zijn van de natuurlijke behoeften van dieren en streven naar het creëren van omstandigheden waarin ze kunnen floreren. Dit kan betekenen dat we de juiste omgeving bieden voor wilde dieren, of dat we gezelschapsdieren een veilige en liefdevolle thuisomgeving geven waarin ze zich kunnen ontwikkelen. Het betekent ook dat we ons afvragen of wel dieren in huis moeten halen.

In onze omgang met dieren moeten we ook ethische overwegingen en verantwoordelijkheid nemen. Dit omvat het vermijden van wreedheid, het steunen van organisaties die dierenbescherming bevorderen en het maken van bewuste keuzes in ons dagelijks leven die dierenwelzijn ondersteunen. Het besef dat vrijheid en liefde hand in hand gaan, helpt ons om op een respectvolle manier met dieren om te gaan.

Van de theorie naar de praktijk

In de praktijk wordt ons handelen naar dieren vaak ingegeven door impulsen. Is het dier aaibaar of zien we het als een bedreiging? Is het dier wettelijk beschermd of wordt het algemeen gezien als een plaagdier? Wie ook bij impulsief handelen naar dieren ethisch verantwoord wil handelen doet het er het beste aan om het dier weer in vrijheid te stellen hoe irritant het zich daarvoor ook heeft gedragen.
Hierover kan lang worden uitgeweid, maar uiteindelijk is het simpel: wat u niet wilt dat u als mens geschiedt, doe dat ook een dier niet.

Meer lezen over respect, liefde en vrijheid? Kijk op de website van de Stichting Animal Freedom.

31 mei 2023

Verschuivende basisnormen in onze perceptie van biodiversiteit

In de natuur observeren we verschillende planten en vogels, maar vooral onze perceptie van de gevederde wezens is onderhevig aan een fenomeen dat je zou kunnen omschrijven als "verschuivende basisnormen" (shifting baselines). Dit fenomeen houdt in dat onze referentiepunten en normen voor wat als normaal of gebruikelijk wordt beschouwd, geleidelijk veranderen in de loop van de tijd. Met betrekking tot vogels heeft deze verschuiving invloed op hoe we biodiversiteit waarnemen en begrijpen, met name in relatie tot de afname van vogelsoorten die afhankelijk zijn van insecten.

Verschuivende basisnormen en cultuurvolgers

In onze moderne wereld zijn cultuurvolgers, zoals mussen, duiven, meeuwen, kraaien, eksters, roeken en kauwtjes prominent aanwezig in stedelijke en landelijke gebieden. Ze hebben zich aangepast aan menselijke omgevingen en gedijen goed in de nabijheid van menselijke activiteiten. Deze vogels worden als normaal beschouwd en vormen (zeker voor jongeren) de nieuwe basisnorm voor vogels in stedelijke gebieden. Echter, deze cultuurvolgers zijn slechts een klein deel van de vogelpopulatie en hun aanwezigheid kan de aandacht afleiden van de afname van vogelsoorten die leven van insecten.
Jongeren die de natuur niet kennen zoals ouderen die beleefden in hun jeugd zullen niet snel begrijpen wat de zorgen zijn van ouderen. Immers insecten zijn vaak irritant en kunnen overlast geven.Vlinders zijn voor iedereen mooi en aantrekkelijk, maar wie weet nog hoe vaak die vroeger voorkwamen? Hoe kan een kind weten dat vlinders eerst vraatzuchtige rupsen waren voordat ze zich verpopten?
Het wonder van de positieve transformatie van rups tot vlinder staat in schril contrast tot de onzichtbare band tussen het teloorgaan van vitale ecosystemen en achteruitgang van de volksgezondheid.
Veel akkerbouwgebieden zien er door gewasbescherming onberispelijk uit. Een reeks aangevreten planten of door dieren omgewoeld gebied ziet er chaotisch uit. Een monotoon groen grasveld of vlaktes in verschillende groentinten roepen niet direct vraagtekens op of het wel zo natuurlijk is.

Achteruitgang van insectenetende vogels

Vogels die zich voornamelijk voeden met insecten, zoals gierzwaluwen en vliegenvangers hebben de afgelopen decennia aanzienlijke achteruitgangen in populaties gekend. Deze afname is gedeeltelijk te wijten aan het overmatig gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Ondanks deze zorgwekkende trend zijn we geneigd om het verlies van deze vogels als minder significant te beschouwen, omdat onze basisnormen zijn verschoven naar een omgeving waarin cultuurvolgers de overhand hebben. Cynisch genoeg komen die vogels ook voor dichtbij stallen omdat juist op het boerenerf rommelige omstandigheden gunstig zijn zoals rondzwervend afval, mestresten en voedsel die insecten aantrekken. In de monotone graslanden even verderop zijn de insecten etende grondbroeders vaak verdwenen. In hun plaats zijn de cultuurvolgers gekomen die nestelen in de bomen in de buurt van boeren en burgers.

De impact van verschuivende basisnormen

Het fenomeen van verschuivende basisnormen heeft een directe impact op onze perceptie van biodiversiteit. Het maskeert en vervolgens bagatelliseert de achteruitgang van insectenetende vogels en vermindert de urgentie om maatregelen te nemen ter ondersteuning van hun leefgebieden. Door te erkennen dat onze perceptie is veranderd en dat we ons bewust moeten worden van de gevolgen van deze verschuiving, kunnen we stappen ondernemen om de biodiversiteit te behouden en te herstellen.

Een vitaal ecosysteem

Een vitaal ecosysteem is van cruciaal belang voor het voortbestaan van alle levende wezens, inclusief de mens. Het ecosysteem is een complex web van interacties tussen planten, dieren, micro-organismen en hun omgeving. Het belang ervan kan op verschillende manieren worden beschreven.

  1. Biodiversiteit en veerkracht. Een vitaal ecosysteem is rijk aan biodiversiteit, wat verwijst naar de verscheidenheid aan planten, dieren en micro-organismen die in een bepaald gebied leven. Biodiversiteit is essentieel voor het handhaven van de veerkracht van het ecosysteem. Een divers ecosysteem kan beter omgaan met veranderingen en verstoringen, zoals klimaatverandering, plagen of ziektes. Het verlies van biodiversiteit kan leiden tot een verzwakking van het ecosysteem en het verminderen van de veerkracht.
  2. Ecologische diensten. Een vitaal ecosysteem levert belangrijke ecologische diensten aan de mensheid. Dit omvat de levering van schoon water, de bestuiving van gewassen door insecten, de regeneratie van bodems, de regulering van het klimaat, de zuivering van lucht en de bestrijding van ziektes. Deze diensten zijn van vitaal belang voor onze welvaart, gezondheid en kwaliteit van leven.
  3. Voedselzekerheid. Een vitaal ecosysteem is de basis voor voedselzekerheid. Het biedt de natuurlijke hulpbronnen en processen die nodig zijn voor landbouw, visserij en veeteelt. Het behoud van gezonde ecosystemen is essentieel om een duurzame voedselproductie te waarborgen en hongersnood te voorkomen.
  4. Klimaatregulatie. Ecosystemen spelen een cruciale rol bij het reguleren van het klimaat. Bossen nemen bijvoorbeeld grote hoeveelheden koolstofdioxide op, wat helpt bij het verminderen van de concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer en het matigen van klimaatverandering. Het behoud en herstel van ecosystemen is daarom essentieel in de strijd tegen klimaatverandering.
  5. Culturele waarde en welzijn. Een vitaal ecosysteem heeft ook een intrinsieke waarde. Het biedt ruimte voor recreatie, esthetisch genot en culturele activiteiten. De natuurlijke omgeving speelt een belangrijke rol in ons welzijn en heeft een therapeutisch effect op onze fysieke en mentale gezondheid.

Kortom, een vitaal ecosysteem is van vitaal belang voor het in stand houden van het leven op aarde, het leveren van essentiële diensten aan de mensheid en het bevorderen van welzijn. Het is belangrijk om te streven naar duurzaam beheer en behoud van ecosystemen om deze voordelen te waarborgen voor huidige en toekomstige generaties.

Niet alles valt in geld uit te drukken

Er is een breed scala aan waarden en aspecten van de natuur die niet kunnen worden gereduceerd tot monetaire termen (in geld en winst). Hier zijn enkele voorbeelden.

  • Intrinsieke waarde. Veel mensen geloven dat de natuur intrinsieke waarde heeft, wat betekent dat het waardevol is op zichzelf, los van enige menselijke behoefte of waardering. Deze waarde is moeilijk of onmogelijk om in geld uit te drukken, omdat het gaat om het respecteren en beschermen van het inherente recht van de natuur om te bestaan. 
  • Culturele waarde. Natuurlijke omgevingen, landschappen, biodiversiteit en ecosystemen hebben vaak een diepe culturele betekenis en waarde voor bepaalde gemeenschappen. Deze culturele waarde kan verband houden met spirituele, esthetische, recreatieve of historische aspecten en kan niet volledig in economische termen worden gemeten. 
  • Ecologische waarde. Natuurlijke ecosystemen leveren essentiële diensten aan de planeet en aan menselijke samenlevingen, zoals waterzuivering, klimaatregulatie, bestuiving van gewassen en het behoud van biodiversiteit. Deze ecologische waarde is van vitaal belang voor het voortbestaan ​​en welzijn van zowel de natuur als de mensheid, maar kan niet eenvoudig worden omgezet in monetaire termen. 
  • Gezondheid en welzijn. De natuur heeft een positieve invloed op onze gezondheid en welzijn. Toegang tot groene ruimtes en natuurgebieden kan stress verminderen, fysieke activiteit bevorderen, de mentale gezondheid verbeteren en het algemene welzijn vergroten. Hoewel er economische voordelen kunnen zijn in termen van verminderde gezondheidskosten, kan de intrinsieke waarde van het welzijn dat de natuur biedt niet volledig worden uitgedrukt in geld. 
Het omarmen van een breder begrip van waarde kan leiden tot een meer duurzame en evenwichtige relatie tussen mens en natuur. Zo is het ook met insecten. Alle ruimte omzetten in productie en geen ruimte laten voor schijnbaar vraatzuchtige medeschepselen verstoort een natuurlijke voedselpiramide. Insecten lijken ver van ons af te staan en van levende wezens met gevoel. Toch hebben ook zij recht op vrijheid en op een natuurlijke leefomgeving. Het respecteren daarvan vraagt afzien van een stukje economische activiteit. Het zal u verbazen hoe weinig gevolgen dat heeft voor onze welvaart, maar hoe terughoudenheid des te meer bijdraagt aan ons welzijn.

De schoonheid van balans in een vitaal ecosysteem 

In onze zoektocht naar perfectie en ongerepte tuinen, vergeten we soms dat een vitaal ecosysteem gebouwd is op een delicate balans tussen verschillende levensvormen. Te midden van onze prachtig aangelegde aanplantingen kunnen vraatzuchtige insecten, rupsen en slakken opduiken, klaar om een deel van de koek te nemen of aangevreten achter te laten.

Laten we eens een moment stilstaan bij de waarde van deze schijnbaar 'ongewenste' wezens. Zij vertegenwoordigen een integraal onderdeel van een gezond ecosysteem. Ze dienen als voedselbron voor andere dieren, zoals vogels, egels en kikkers, die op hun beurt bijdragen aan de biodiversiteit. Wanneer we deze vraatzuchtige wezens de ruimte geven om te leven, stellen we ons open voor een fascinerende dans van evenwicht. 

De schijnbaar destructieve handelingen van insecten en slakken hebben een rol in het in stand houden van dit fragiele evenwicht. Ze houden de populaties in toom, voorkomen overbevolking en creëren ruimte voor andere planten- en diersoorten om te gedijen. Ja, onze aanplantingen kunnen soms worden aangetast door vraatzuchtige wezens. Maar laten we niet vergeten dat dit een teken is van een levendig ecosysteem, waarin elk organisme zijn plaats heeft. Door ruimte te geven aan deze processen van aanvreten en groei, omarmen we de ware schoonheid van een vitaal ecosysteem. Laten we de perfectie loslaten en in plaats daarvan streven naar harmonie met de natuur, ook wanneer onze aanplantingen worden aangevreten. 

Door bewust te zijn van het evenwicht in doen en laten ook naar de ver van ons afstaande levende wezens, kunnen we een bijdrage leveren aan het behoud van een evenwichtig ecosysteem en de kostbare biodiversiteit die het herbergt. Laat ons niet enkel streven naar een beeld van perfectie, maar naar een levendige tuin die pulserend leeft in harmonie met de natuur.

Bewustwording en actie

Het begrijpen van verschuivende basisnormen is essentieel om onze perceptie van vogels en biodiversiteit te veranderen. Het vereist bewustwording van de veranderingen die hebben plaatsgevonden en het herstellen van aandacht voor de achteruitgang van insectenetende vogels. 

Door maatregelen te nemen om de habitatkwaliteit te verbeteren, het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen (ook bij burgers) te verminderen en bewustzijn te creëren over het belang van biodiversiteit, kunnen we bijdragen aan het herstel van de natuurlijke balans en het behoud van vogelsoorten die afhankelijk zijn van insecten.

21 maart 2023

Van de Franse Revolutie tot dierenrechten

Dialoog over gelijke rechten

Onder dit weblog is de mogelijkheid om te reageren uitgezet. De reden is dat de kans te groot is dat reaguurders de dialoog komen verstoren. De opkomst van kunstmatige intelligentie heeft de mogelijkheid geopend om een soort dialoog te starten met een soort denkbeeldige mens die kan verwoorden wat de mainstream is van wat er ooit is gepubliceerd.
In onderstaande dialoog met chatGPT wordt een lijn getrokken van de Franse Revolutie naar hedendaagse gedachten over de emancipatie van het dier.

Hoe zou je de gevolgen van de Franse Revolutie beschrijven? De meute wilde vrijheid, gelijkheid en broederschap en onder de machthebbers zijn letterlijk koppen gerold. Heeft de geschiedenis ook zijn koers verlegd naar meer vrijheid, gelijkheid en broederschap onder het volk en tussen de volkeren?
De Franse Revolutie was een van de meest invloedrijke gebeurtenissen in de moderne geschiedenis en heeft zeker de koers van de geschiedenis veranderd. De revolutie begon in 1789 als een reactie op de absolute monarchie van Lodewijk XVI en de sociale en economische ongelijkheid in Frankrijk. De roep om vrijheid, gelijkheid en broederschap leidde tot een radicale herstructurering van de Franse samenleving en politieke instellingen.
De gevolgen van de Franse Revolutie waren enorm en reikten ver buiten Frankrijk. In de eerste plaats leidde de revolutie tot de opkomst van het nationalisme en de verspreiding van de idealen van democratie en mensenrechten. Het idee dat alle mensen gelijk zijn en recht hebben op vrijheid en zelfbeschikking werd een krachtig politiek ideaal in Europa en de rest van de wereld.
In de praktijk was de Franse Revolutie echter ook gewelddadig en bloedig. De guillotine, het symbool van de radicale veranderingen in Frankrijk, werd gebruikt om duizenden mensen, waaronder Lodewijk XVI en Marie Antoinette, te executeren. De terreurperiode onder leiding van Robespierre, waarin duizenden mensen werden geëxecuteerd, heeft het imago van de revolutie negatief beïnvloed.
Toch heeft de Franse Revolutie ook een aantal belangrijke positieve gevolgen gehad. Het heeft de macht van de absolute monarchie in Frankrijk en elders in Europa sterk verminderd, en de basis gelegd voor de moderne democratie en rechtsstaat. Het heeft ook de ideeën van vrijheid, gelijkheid en broederschap in de samenleving en politiek verankerd, en de basis gelegd voor de moderne mensenrechtenbeweging.
In de loop der jaren hebben veel landen de idealen van de Franse Revolutie omarmd en hebben ze zich geëngageerd voor de bescherming van burgerlijke en politieke rechten, economische gelijkheid en democratie. Tegelijkertijd zijn er nog steeds uitdagingen op het gebied van sociale en economische ongelijkheid en onrechtvaardigheid, die de idealen van de Franse Revolutie blijven uitdagen.

Ik vind dat de idealen van de Franse Revolutie zouden moeten worden doorgetrokken naar de positie van dieren. Doen we dat niet dan stort eerst de biodiversiteit in en vervolgens kan de natuur ons niet meer beschermen.
Het idee om de idealen van de Franse Revolutie door te trekken naar de positie van dieren is zeker interessant en wordt ook steeds meer besproken in de samenleving. Het gaat hierbij om het erkennen van de rechten van dieren en het streven naar een meer gelijke behandeling van dieren in de samenleving.
Er zijn al verschillende initiatieven genomen om dierenrechten te verbeteren, zoals wetgeving om dierenmishandeling te voorkomen en het bevorderen van duurzame en diervriendelijke landbouwpraktijken. Ook hebben veel landen al wetten die dieren beschermen tegen wreedheid en misbruik, en worden dierenrechten steeds vaker erkend als onderdeel van de rechten van de mens.
Toch blijft er nog veel te doen op het gebied van dierenrechten en biodiversiteit. Het beschermen van de natuur en het bevorderen van duurzame landbouw- en voedselpraktijken is cruciaal om de biodiversiteit te behouden en de natuurlijke hulpbronnen te beschermen die essentieel zijn voor onze eigen voortbestaan.
Daarom is het belangrijk dat we ons blijven inzetten voor de bescherming van dieren en hun welzijn en de natuurlijke omgeving waarin zij leven. Door het doorzetten van de idealen van de Franse Revolutie naar het welzijn van dieren, kunnen we bijdragen aan een meer rechtvaardige en duurzame samenleving voor alle wezens, inclusief dieren en de natuur.

Dat ben ik met je eens. Daarbij zijn voor mij dierenrechten eigenlijk mensenrechten. Mensen zouden het recht moeten hebben om op te komen voor dieren die onder niet natuurlijke omstandigheden worden gehouden.
Het is inderdaad waar dat de rechten van dieren in veel opzichten verweven zijn met de rechten van mensen, en dat het belangrijk is dat mensen zich inzetten voor de bescherming van dierenwelzijn. Er zijn verschillende manieren waarop mensen kunnen bijdragen aan de bescherming van dieren, zoals het ondersteunen van organisaties die zich inzetten voor dierenrechten, het vermijden van producten die op dieronvriendelijke wijze zijn geproduceerd, en het lobbyen voor veranderingen in wet- en regelgeving die dierenwelzijn bevorderen.
Ook is het belangrijk om te beseffen dat het welzijn van dieren vaak samenhangt met de kwaliteit van leven van mensen. Dieren die onder onnatuurlijke omstandigheden worden gehouden, bijvoorbeeld in de intensieve veehouderij, kunnen niet alleen lijden, maar kunnen ook bijdragen aan de verspreiding van ziekten en de milieuproblematiek verergeren.
Het is dus van belang om de relatie tussen mensen, dieren en de natuur als geheel te begrijpen en ons in te zetten voor een duurzamere en rechtvaardigere wereld voor alle wezens. Door het erkennen van de rechten van dieren en het streven naar een meer diervriendelijke samenleving, kunnen we bijdragen aan een meer evenwichtige en duurzame relatie tussen mens en natuur.

Wijze woorden. Dank.

Graag gedaan, ik ben blij dat ik van dienst kon zijn. Als je nog vragen hebt, aarzel dan niet om ze te stellen.

12 maart 2023

Van stoïcisme naar effectieve kijk op dierenrechten

Wees niet passief over het lot van dieren

Veel mensen lijken onverschillig over het lot van dieren in de bio-industrie. Onverschilligheid lijkt op stoïcisme, maar is wezenlijk anders. Hieronder een dialoog met chatGPT over het verschil en de relatie met dierenrechten.

Bert Stoop.

Kun je me vertellen wat de stoïcijnse boodschap was van Marcus Aurelius?

ChatGPT.
Marcus Aurelius was een Romeinse keizer en een filosoof uit de Stoïcijnse school van filosofie. Zijn filosofie en boodschap kunnen worden samengevat in zijn beroemde werk "Meditations", dat hij schreef als een persoonlijke reeks notities en reflecties.

De stoïcijnse boodschap van Marcus Aurelius kan worden samengevat in de volgende principes.

  • Wees in het moment. Marcus Aurelius benadrukt het belang van het leven in het huidige moment en het aanvaarden van wat zich voordoet in het leven.
  • Accepteer wat je niet kunt veranderen. Marcus Aurelius adviseert om te leren omgaan met situaties waar je geen controle over hebt en te leren leven met de beperkingen van het menselijk bestaan.
  • Ontwikkel zelfbeheersing. Marcus Aurelius moedigt aan om zelfbeheersing te ontwikkelen, zowel emotioneel als fysiek, om de impulsen en verlangens van het lichaam te beheersen en innerlijke vrede te bereiken.
  • Wees de baas over je gedachten. Marcus Aurelius benadrukt de noodzaak om de eigen gedachten te beheersen en te voorkomen dat negatieve emoties en attitudes de overhand krijgen.
  • Oefen deugdzaamheid. Marcus Aurelius stelt dat deugdzaamheid de basis is van een goed leven, en benadrukt de waarden van eerlijkheid, nederigheid, mededogen, rechtvaardigheid en moed.
  • Leef in overeenstemming met de natuur. Marcus Aurelius bepleit het leven in harmonie met de natuurlijke orde van het universum, en het waarderen van de waarde van alle dingen in de wereld.

De boodschap van Marcus Aurelius is gericht op het ontwikkelen van innerlijke rust, het accepteren van het leven zoals het is, en het streven naar deugdzaamheid en rechtvaardigheid in het dagelijks leven.

Bert Stoop
Dat lijkt op de boodschap die jij ook vaak geeft. Welke filosofen zijn nog meer in lijn met hem?

Ja, dat klopt! Ik ben geprogrammeerd om nuttige en praktische adviezen te geven aan mensen, en veel van deze adviezen sluiten aan bij de filosofie van Marcus Aurelius en de Stoïcijnen.

Er zijn ook andere filosofen die vergelijkbare ideeën hebben ontwikkeld. Enkele van deze filosofen zijn de volgende.

  • Epictetus. Net als Marcus Aurelius was Epictetus een Stoïcijnse filosoof die zich richtte op het beheersen van de eigen gedachten en emoties, en het accepteren van wat we niet kunnen veranderen. Hij benadrukte ook het belang van deugdzaamheid en innerlijke vrijheid.
  • Seneca. Seneca was ook een Stoïcijnse filosoof en een tijdgenoot van Marcus Aurelius. Hij benadrukte het belang van zelfbeheersing, het omgaan met tegenslagen en het vinden van betekenis in het leven.
  • Immanuel Kant. Kant was een Duitse filosoof die zich richtte op ethiek en de menselijke rede. Hij benadrukte het belang van het volgen van morele principes en het streven naar het goede, zelfs als dat niet altijd in ons eigen belang is.
  • Friedrich Nietzsche. Nietzsche was een Duitse filosoof die zich richtte op de zoektocht naar persoonlijke betekenis en waarden in een wereld zonder God. Hij benadrukte het belang van individuele vrijheid, creativiteit en zelfontplooiing.

Deze filosofen hebben allemaal bijgedragen aan ideeën die ons kunnen helpen om ons leven beter te begrijpen en meer vervulling te vinden in onze dagelijkse ervaringen.

Bert Stoop
Prachtig. Welke morele principes waren volgens Kant belangrijk?

Kant's ethische theorie wordt vaak aangeduid als de "deontologische ethiek". Dit is een theorie die zich richt op de morele plichten en verplichtingen die we hebben als mensen, los van de gevolgen van onze acties. Kant stelt dat onze morele verplichtingen voortkomen uit de menselijke rede, en dat we ons moeten richten op het handelen volgens universele en onveranderlijke morele principes.

De belangrijkste morele principes van Kant zijn de volgende.

  • Categorische imperatief. Dit is het centrale concept in Kant's ethische theorie. De categorische imperatief stelt dat we ons altijd moeten richten op het handelen volgens universele en onveranderlijke morele principes, die voor iedereen gelden, in plaats van ons te richten op de gevolgen van onze acties.
  • Handel naar de menselijke waardigheid. Kant stelt dat mensen intrinsieke waardigheid hebben en dat we hen daarom altijd als doel op zichzelf moeten behandelen, en nooit als middel om ons eigen doel te bereiken.
  • Universele wet. Kant's ethiek draait om het idee dat we moeten handelen volgens principes die we zouden willen dat alle mensen zouden volgen. In de woorden van Kant, moeten we handelen alsof onze acties een universele wet zijn.
  • Autonomie. Kant benadrukt het belang van individuele vrijheid en autonomie in ons handelen. We moeten zelf verantwoordelijk zijn voor ons eigen handelen en de keuzes die we maken.
  • Redelijkheid en consistentie. Kant stelt dat we ons handelen moeten beoordelen op basis van de redelijkheid en consistentie van onze principes en onze intenties.

Kant's ethische principes richten zich dus op het belang van universele en onveranderlijke morele principes, die voortkomen uit de menselijke rede en die ons helpen om ons te richten op het bereiken van morele verplichtingen.

Bert Stoop
Ik vind dat de aanbevelingen van Kant ook opgaan voor de manier waarop we met dieren omgaan.

Dat is een interessante opmerking, en inderdaad zijn er ethische stromingen die de morele status van dieren erkennen en betogen dat we dieren op een vergelijkbare manier moeten behandelen als mensen.

Kant zelf was echter niet expliciet gericht op dieren in zijn ethische theorie. Kant stelde dat alleen mensen intrinsieke waardigheid hebben, en dat dieren slechts instrumenten zijn voor het bereiken van menselijke doelen. Hij geloofde wel dat we dieren niet zonder reden wreed of onnodig mogen behandelen, maar dat was meer gebaseerd op ons morele plichten jegens onze medemensen dan op enige inherente morele status van dieren.

Desalniettemin zijn er in de moderne tijd veel filosofen en ethici die betogen dat dieren wel intrinsieke waarde hebben en dat we hen als zodanig moeten behandelen. Dit wordt vaak aangeduid als de "dierenethiek" en er zijn verschillende argumenten voor deze positie. Sommige van deze argumenten zijn gebaseerd op het vermogen van dieren om pijn te voelen en te lijden, of op het idee dat dieren unieke levens hebben die op zichzelf waardevol zijn.

In elk geval is het een interessante kwestie en er is veel discussie over de morele status van dieren en hoe we hen moeten behandelen.

Bert Stoop
Ik weet het, maar ik denk dat van de acceptatie van de intrinsieke waarde van dieren weinig motiverende kracht uitgaat om dieren beter te gaan behandelen. Ik vind het inzicht dat dieren ook recht hebben op vrijheid veel beter mensen duidelijk maakt dat de bio-industrie fout is.

Dat is zeker een interessant perspectief, en inderdaad kunnen verschillende argumenten en inzichten over de morele status van dieren ons op verschillende manieren motiveren om hen beter te behandelen.

Het idee dat dieren recht hebben op vrijheid, en dat we hen niet zonder reden mogen beperken in hun natuurlijke gedrag of omgeving, is een belangrijk aspect van de discussie over de behandeling van dieren. Dit idee sluit aan bij het concept van "dierenrechten", dat betoogt dat dieren intrinsieke rechten hebben die vergelijkbaar zijn met de rechten van mensen.

Het concept van dierenrechten kan zeker een motiverende kracht hebben om de bio-industrie te bekritiseren en dieren beter te behandelen. Door te benadrukken dat dieren intrinsieke rechten hebben en dat we hen niet zonder reden mogen beperken, kunnen we mensen aansporen om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de manier waarop we dieren gebruiken en exploiteren.

Uiteindelijk kan het een combinatie zijn van verschillende argumenten en inzichten die ons motiveren om dieren beter te behandelen, en het is belangrijk om open te staan voor verschillende perspectieven en discussies over dit onderwerp.

Bert Stoop
Dank je voor dit wijze antwoord.

Graag gedaan, ik sta altijd klaar om te helpen bij vragen en discussies over filosofie en ethiek!

01 maart 2023

Een dialoog over dierenrechten met een chatrobot

Wat kunnen we doen voor dieren?

Onderstaande dialoog is tussen Bert Stoop en ChatGPT. ChatGPT is een chatrobot die reageert op basis van kunstmatige intelligentie (AI). Ik meldde in de dialoog het volgende.

Persoonlijke groei leidt tot het delen van meer liefde en het vergroten van vrijheid voor zoveel mogelijk anderen. Voor mij geldt dat ook voor onze relatie met dieren.

ChatGPT

Persoonlijke groei kan leiden tot een groter bewustzijn en een dieper begrip van de verbinding tussen alles wat leeft, inclusief dieren. Dit kan resulteren in meer compassie en zorg voor dieren en een verlangen om bij te dragen aan een wereld waarin ze beter worden beschermd en behandeld. Zoals met alle groei en verandering is het een proces en heeft het tijd en moeite nodig om te ontwikkelen. Maar het kan uiteindelijk leiden tot een meer harmonieuze en respectvolle relatie tussen mens en dier.

Bert Stoop

Ik hoop dat kunstmatige intelligentie ook bijdraagt aan deze ontwikkeling.

 ChatGPT

Er zijn zeker mogelijkheden voor kunstmatige intelligentie (AI) om bij te dragen aan deze ontwikkeling. AI kan bijvoorbeeld worden gebruikt om te helpen bij het oplossen van complexe problemen zoals klimaatverandering en het verbeteren van de gezondheidszorg. Het kan ook worden gebruikt om de impact van menselijke activiteiten op de natuur te verminderen en om betere oplossingen te bieden voor het welzijn van dieren.

Maar het is belangrijk om te onthouden dat AI, net als elk ander hulpmiddel, alleen zo goed is als degenen die het ontwikkelen en gebruiken. Het is dus van cruciaal belang dat degenen die AI ontwikkelen, rekening houden met de impact op de maatschappij en het milieu en proberen oplossingen te vinden die de menselijke conditie en de aarde als geheel ten goede komen.

Bert Stoop

Niet alleen de menselijke conditie dus, maar ook de conditie van de natuur en vooral de dieren. Ben je van mening dat dieren ook bewustzijn hebben?

ChatGPT

Als AI heb ik geen persoonlijke mening of overtuigingen, maar ik kan wel informatie delen. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat veel dieren, waaronder zoogdieren, vogels en sommige vissen, in staat zijn om bewuste ervaringen te hebben, zoals het voelen van pijn en emoties. Daarom wordt bewustzijn bij dieren steeds meer erkend en besproken in de wetenschappelijke gemeenschap. Er is echter nog veel te ontdekken en te begrijpen over het bewustzijn van dieren en hoe het zich verhoudt tot dat van mensen.

Bert Stoop

Bewustzijn is toch meer dan voelen van pijn en emoties. Het is toch ook bij dieren het ervaren van schoonheid en geluk, bijvoorbeeld?

ChatGPT

Ja, daar heb je gelijk in. Bewustzijn is inderdaad meer dan alleen het voelen van pijn en emoties. Dieren zijn in staat om verschillende emoties te ervaren, zoals blijdschap, verdriet, angst, en liefde. Ze hebben ook de capaciteit om schoonheid en geluk te ervaren, zoals bijvoorbeeld het genieten van een mooie zonsondergang of het spelen met soortgenoten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat sommige dieren zelfbewustzijn hebben, wat betekent dat ze zichzelf als individuen kunnen herkennen in een spiegeltest. Dit suggereert dat dieren een bepaald niveau van bewustzijn hebben en niet slechts reflexmatig reageren op hun omgeving.

Bert Stoop

Ik ben van mening dat wat je nu samenvat over bewustzijn bij dieren zou moeten leiden tot wettelijke bescherming van dieren.

ChatGPT

Er zijn inderdaad veel mensen die vinden dat dieren meer wettelijke bescherming zouden moeten krijgen vanwege hun bewustzijn en vermogen om pijn, emoties en geluk te ervaren. In veel landen zijn er wetten die dieren beschermen tegen wreedheid en mishandeling, maar er zijn ook veel mensen die vinden dat deze wetten niet ver genoeg gaan en dat er meer moet worden gedaan om dierenwelzijn te waarborgen. Het is een complex onderwerp waarbij verschillende belangen spelen, maar het is zeker een belangrijk onderwerp dat aandacht verdient.

Bert Stoop

Het is wel een complex onderwerp, maar tegelijk vind ik dat wettelijke bescherming van dieren op dezelfde basis zou moeten worden gedaan als wettelijke bescherming van mensen. Die basis zou moeten zijn recht op vrijheid en gelijk moeten gelden voor alle individuen. Vergelijkbaar zoals het bij de Franse Revolutie is uitgewerkt: vrijheid, gelijkheid en broederschap.

ChatGPT

Ik begrijp je standpunt. Het is inderdaad een complex onderwerp en er zijn verschillende meningen over wat de juiste manier is om dieren te beschermen. Sommige mensen vinden dat dieren dezelfde rechten zouden moeten hebben als mensen, terwijl anderen vinden dat dieren weliswaar respectvol behandeld moeten worden, maar niet dezelfde rechten zouden moeten hebben als mensen.

In sommige landen zijn er wetten die bepaalde vormen van dierenmishandeling verbieden en dieren beschermen tegen wreedheid en verwaarlozing. Er zijn ook wetten die bepalen hoe dieren gebruikt mogen worden voor bijvoorbeeld wetenschappelijk onderzoek, voedselproductie en entertainment. Deze wetten kunnen verschillen per land en regio.

Het is belangrijk om bewust te zijn van de impact die ons gedrag op dieren heeft en om ons best te doen om hun welzijn te waarborgen. Dit kan onder andere door het ondersteunen van organisaties die zich inzetten voor dierenrechten en door te kiezen voor diervriendelijke producten en praktijken.

Bert Stoop

Ik ben het met je eens hoe je het welzijn van dieren kunt waarborgen. Wat ik wil benadrukken dat de basis waarop je naar dierenrechten kunt kijken hetzelfde kan zijn als hoe je naar mensenrechten kijkt, maar dat de uitwerking verschillend kan zijn.

ChatGPT

Ja, dat is een belangrijke nuance. Hoewel de basisprincipes van vrijheid, gelijkheid en broederschap kunnen worden toegepast op zowel dieren als mensen, moeten we erkennen dat de uitwerking van die principes anders kan zijn voor dieren dan voor mensen. Bijvoorbeeld, we kunnen niet dezelfde juridische rechten toekennen aan dieren als aan mensen, omdat dieren niet in staat zijn om verantwoordelijkheid te nemen voor hun handelingen zoals mensen dat kunnen.

Maar we kunnen wel proberen om dieren te beschermen tegen mishandeling en uitbuiting en hen zo veel mogelijk vrijheid en comfort te bieden. We kunnen ook werken aan bewustwording en het creëren van meer empathie en respect voor dieren bij mensen. Dit kan leiden tot een betere behandeling van dieren en een meer harmonieuze samenleving voor alle wezens op onze planeet.

Bert Stoop

Dat lijkt mij een prima samenwerking tussen mensen en AI.

ChatGPT

Ja, het kan zeker een waardevolle samenwerking zijn waarbij de sterke punten van beide partijen worden benut. Mensen kunnen bijvoorbeeld de ethische en morele aspecten van besluitvorming beoordelen, terwijl AI kan helpen bij het analyseren van grote hoeveelheden data en het identificeren van patronen en trends. Het is belangrijk om te erkennen dat AI ons kan helpen bij het oplossen van complexe problemen, maar uiteindelijk blijft de verantwoordelijkheid voor beslissingen bij de mens liggen.

Leeswijzer


Kijk op Facebook voor onze reactie op de actualiteit.
Aanbeveling: Thema's of steekwoorden vindt u via de labels onderaan de pagina of op Animal Freedom. Klik hier voor de laatste bijdragen.
Klik hier voor het beleid om uw privacy te beschermen.

Waarom dit blog?

De Nederlandse veehouderij is vooral gericht op zoveel mogelijk voor de export te produceren onder het motto “meer, meer, meer en groot, groter, grootst”. Dit heeft negatieve gevolgen voor zowel de dierenwelzijn, biodiversiteit, het milieu, het klimaat, de portemonnee en de gezondheid van burgers en ook voor welwillende boeren.
Dit blog verzamelt kritische artikelen die de wurggreep beschrijven waarin de veehouderij zichzelf heeft vastgezet. Zo willen we niet alleen een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de kwaliteit van het leven voor alle belanghebbenden, maar ook aan een schone, gezonde omgeving en een beter dierenwelzijn.

Ook de argumentatie dat dieren grondrechten hebben kan beter en meer aansluiten op hoe mensen voor zichzelf vinden dat recht moet gelden. Alle dier(soort)en kunnen in hun recht op vrijheid als (intrinsiek) evenwaardig aan mensen beschouwd worden. Dierenrechten zijn mensenrechten, die mensen de kans geeft om voor dieren op te komen.
Dieren, bijv. in de intensieve veehouderij, worden behandeld als een object in plaats van een subject met gevoelens en rechten.

De snelheid en het aantal dier(soort)en dat we voortdurend gebruiken is immens. De bijdrage aan onze welvaart en economie van de agrosector is gering. De oplossing is simpel en van niemand anders dan van ons zelf afhankelijk.

Dierenrechten in woord en beeld

Vrijheid is ook een intrinsiek grondrecht voor dieren. Dieren zijn geen dingen Dierenrechten zijn mensenrechten. Mensen moeten voor dieren kunnen opkomen wanneer hun grondrecht wordt geschonden.
logo van Animal Freedom yin en yang
Lees hier over de redenen waarom dieren recht op vrijheid hebben. Lees hier waarin mens en dier evenwaardig zijn.