Pluimveesector saneren is de oplossing voor het doden van eendagshaantjes

Uit eieren van legkippen komen zowel vrouwelijke als mannelijke kuikens. De mannelijke kuikens, de haantjes, zijn economisch niet interessant en worden als eendagskuikens gesexed en vervolgens gedood.
Dat zijn er op jaarbasis zo’n 30 miljoen. Velen zijn hiermee niet gelukkig en er wordt gezocht naar alternatieven. Het ministerie van LNV liet onderzoek doen bij de Animal Science Groep, het Rathenau instituut en de Wageningse universiteit naar hoe het publiek aankijkt tegen de alternatieve mogelijkheden.
Uit dat onderzoek de alternatieven:

Denkbare alternatieven voor het doden van haantjes

In het onderzoek hebben we een aantal in principe mogelijke alternatieven beschreven. Alleen het alternatief ‘kijken in het ei, laat embryo’ is tot nu toe op laboratoriumschaal met succes uitgevoerd, maar nog niet op praktijkschaal. De overige opties verkeren in een experimenteel stadium. Kort samengevat zijn de alternatieven:

Kijken in het ei

• Een monster bekijken van een vers gelegd ei en mannelijke eieren niet uitbroeden.
• Een monster bekijken van een vroeg embryo en mannelijke embryo’s vervolgens doden.
• Een monster bekijken van een laat embryo en mannelijke embryo’s vervolgens doden.

De kip veranderen

• De kip beïnvloeden met omgevingsfactoren, waardoor minder mannelijke eieren worden gelegd.
• De kip zo kruisen dat mannelijke embryo’s niet levensvatbaar zijn.

Genetische modificatie

• De kip met genetische modificatie zo beïnvloeden dat eieren op geslacht te herkennen zijn (bijvoorbeeld met lichtgevend gen van een vuurvliegje) en deze eieren niet uitbroeden.
• De kip met genetische modificatie zo beïnvloeden dat mannelijke embryo’s uitgroeien tot vrouwelijke kuikens.
• De kip met genetische modificatie zo beïnvloeden dat de haantjes als embryo vroeg dood gaan.

In het onderzoek werden deze technologische alternatieven aangevuld met de opties:

• Het doden van eendagskuikens accepteren zoals het nu gebeurt.
• Kippen minder sterk specialiseren, zodat de haantjes voor vleesproductie gebruikt kunnen worden (‘combinatiekip’).

De technologische alternatieven hebben grote effecten in de kuikenbroederij, maar veranderen de productie van eieren en kippenvlees niet wezenlijk. De combinatiekip doet dat wel, doordat de hennen groter zijn dan de huidige leghennen en minder eieren produceren en de hanen meer tijd nodig hebben om het gewenste gewicht te bereiken dan de huidige vleeskuikens.

Tot zover het onderzoek.

Voor het begrijpen van de economische overwegingen is het belangrijk om te realiseren dat Nederland vooral de eieren exporteert. De oplossing die wordt gezocht mag dan ook de exportpositie niet aantasten. Dit betekent dat een ei of het vlees van de combinatiekip niet (veel) duurder mag zijn wat nu wel geval is.

De oplossing die in het onderzoek niet wordt genoemd is het saneren van de pluimveesector. Het probleem is vooral ontstaan vanwege de exportpositie. Zou ons land deze opgeven en de overblijvende sector een oplossing opleggen die diervriendelijk is, dan is er veel gewonnen. Maar ondernemers in ons land een strobreed in de weg leggen is niet populair. Waarom eigenlijk?
De aarde wordt bedreigd door ongebreidelde hebzucht. Moet dan de sector die onbegrensd geld wil verdienen aan het uitbuiten van de levende natuur niet als eerste beteugeld worden?

Export is dierenleed

Gesleep van dieren over de planeet schaadt dierenwelzijn en economische belangen. Het gebeurt niet vaak dat dierenbeschermers en dierengebruikers het met elkaar eens zijn, maar in het geval dat dierenliefde leidt tot import van dieren uit het buitenland dan geldt dit zeker.

Hobbydierenhouders willen zichzelf wel eens laten voorstaan op hun dierenliefde en de omstandigheden waaronder hun dieren leven zijn vaak onmiskenbaar beter dan die van hun veeltalliger lotgenoten in de intensieve veehouderij. Maar sommige hobbyisten willen graag exotische dieren houden, omdat zij die mooi vinden of om interessant te doen. En daar begint de ellende.

Het is wijd en zijd bekend dat dieren die in het wild worden gevangen hun leven niet zeker zijn. Ten eerste omdat het om jonge dieren gaat, waarbij ouderdieren worden gedood die hun jongen willen beschermen. Ten tweede omdat het om een illegale jacht gaat, waardoor de dieren onder omstandigheden worden vervoerd, die het daglicht niet kunnen verdragen.

Wanneer de douane op Schiphol het transport van deze dieren scherp zou controleren zou een beambte elke keer voor een dilemma staan: laat je het transport door naar een ander land, dan hoef je het dier niet in beslag te nemen. Neemt hij het dier in beslag dan is er te weinig ruimte voor verantwoorde opvang. Een zware boete zou overigens preventief kunnen werken.

Er is de neiging om de dieren te vernietigen met het oog op het voorkomen van dierziektes. Denk aan het voorbeeld van de versnipperde eekhoorntjes en de geplette schildpadden.

De dieren naar een opvang brengen zou een kostbare oplossing zijn en levert de talloze dieren (het gaat ook om miljoenen tropische vissen) door de problemen om deze diervriendelijk te huisvesten nauwelijks perspectief. Daarnaast zijn veel dieren door de slechte omstandigheden en de lange reistijd zodanig verzwakt dat een snelle en drastische euthanasie voor de hand ligt.

Voorkomen is ook hier beter dan genezen.

De oplossing ligt niet in het verscherpen van de controles maar in het onaantrekkelijk maken van het begin- en eindpunt van de pijplijn. Nu mogen dieren gehouden worden waarvan op papier kan worden “aangetoond” dat het in gevangenschap is geboren. Het gevolg is grootschalige fraude met papieren en zogenaamde kenmerken als “gesloten ringen”.

Een verbod op vangen en houden van vrijwel alle niet-landbouwdieren is eigenlijk het meest effectief voor het garanderen van dierenwelzijn. Een verbod dat samengaat met zware boetes voor het bezit, helpt ook het illegale vervoer te stoppen.

De bijbehorende grondhouding ten opzichte van dieren zou moeten zijn dat dieren het recht hebben op de vrijheid om te leven onder de omstandigheden waar zij van nature voorkomen.

De filosoof en het proces van haantjes sexen

Filosoof Ad Verbrugge liet bij zomergasten van de VPRO een fragment uit de documentaire “Our Daily Bread” zien over het vergassen van haantjes na het sexen op de lopende band.
In zijn toelichting maakt hij duidelijk dat het “zijn” van het productiedier onder invloed staat van invloeden waarvoor niemand meer de verantwoordelijkheid draagt.
In het fragment kwamen duizenden kuikens op topsnelheid via de lopende band voorbij, als waren het bierflessen in een brouwerij langs productiemedewerkers werden geleid, die checkten of het mannetjes of vrouwtjes waren. De haantjes werden vergast of versnipperd, de vrouwtjes werden bliksemsnel naar een medewerker geleid die het snaveltjes kapte, waarna de kuikentjes in kratten verzameld werden.
Veel kijkers zullen de beelden gruwelijk hebben gevonden door de behandeling van de jonge diertjes als een ding, maar op basis van de filosofie van Verbrugge is de werkelijke gruwel gelegen in het proces.
Op de website:
“De soms schokkende beelden laten zien hoe loopbanden, snij-apparaten en machines het proces bepalen. Mensen, dieren en gewassen lijken slechts een bijrol te hebben in de logistiek van de voedselproductie.”
Er is geen enkele noodzaak om kippen te eten of op zo’n grote schaal te produceren. “Het zijn” van het dier wordt volledig bepaald door het belang van de producent: geld verdienen aan zo groot en goedkoop mogelijke productie van kippenvlees.
Het enige dat wij kunnen doen als we geen onderdeel van dit proces willen zijn is uit het proces te stappen. Door geen vlees meer te eten en onze stem te geven aan politici die het proces willen stoppen, kunnen we dieren weer een leven geven waarin ze “zichzelf kunnen zijn”.