De gestrande bultrug leidt tot verhitte discussie

In de wereld van dierenbeschermers is weinig controverse wanneer het gaat om het redden van zeldzame dieren. Wanneer de dieren talrijker zijn wijken de standpunten meer uiteen. Bijvoorbeeld Lenie ’t Hart zal zo veel mogelijk zeehonden in nood in Pieterburen opvangen en medewerkers van Ecomare op Texel zullen deze dieren eerder aan hun lot overlaten.
Grote zeezoogdieren die op een strand aanspoelen blijven niet onopgemerkt. Soms stranden ze per ongeluk, soms stranden ze omdat zij al stervende, drijvend het strand opspoelen. Hoe meer dieren er zijn, hoe groter de kans dat er ergens één opduikt.
Ook menselijke activiteiten doen dieren stranden. Ze zijn dan bijvoorbeeld in de war geraakt door lawaai onder water, waardoor ze zich niet goed meer kunnen oriënteren.
Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente waar een dier in nood belandt hoe en of de hulpverlening wordt georganiseerd. Hulpverlening kost geld. Die investering is soms puur voor het dier, soms heeft het ook een commercieel tintje. Een potvis op een druk bevolkt strand gaat enorm stinken en zou moeten worden opgeruimd.
Een stervend dier in de Oostvaardersplassen kan dienen als voedsel voor andere dieren. Te veel van de honger stervende dieren als gevolg van fout beleid vraagt aanpassing van het beleid.
Voor zowel mens als dier geldt dat het een vrijwillige zaak is of je een dier in de vrije natuur helpt of niet, althans dat zou het moeten zijn. Voor aangereden dieren in een gemeente wordt het minder vrijblijvend. Hetzelfde geldt voor dieren die het slachtoffer zijn van andere menselijke activiteiten, bijvoorbeeld visserij of godsdienstige overwegingen bij de rituele slacht.
Op Twitter viel deze tweet van Mireille de Roo te lezen: “Dieren worden tot dingen gedegradeerd zodra de hebzucht vd mens om de hoek komt kijken”.
Het gevolg van de hebzucht is een onverschillige en dingmatige behandeling, alsof dieren geen gevoel of belangen hebben. Allerlei drogredenen worden vervolgens aangevoerd om zichzelf vrij te pleiten van een zorgplicht.

Voor mij is de meest bevredigende grondhouding om er in mijn handelingen voor te zorgen dat dieren geen nadelige gevolgen hebben. Daarom "bezit" ik geen huisdier(en) en eet ik geen vlees. Wanneer ik een dier in nood aantref, dan bel ik de dierenambulance of desnoods verlos ik het dier uit zijn lijden. Het uitgangspunt voor mij is dat dieren net als mensen vrijheid als grondrecht hebben. Voor het overige kunnen twee, met woorden strijdende partijen voor mij allebei gelijk hebben. Maar de betrokkenheid bij een dier daalt voor mij niet als er meer van zijn of stijgt niet naar mate deze zeldzamer wordt. Uiteraard wordt voor mij een zeldzaam dier wel sneller een individu.
De (intrinsieke) waarde van mens en dier is niet in geld uit te drukken, de moeite die je doet wel.

Mensen en andere dieren

Zwarten zijn er niet voor de blanken, vrouwen zijn er niet voor de mannen en dieren zijn er niet voor de mensen.
Met de eerste twee stellingen zullen de meeste mensen niet zo veel moeite hebben. Maar wat betreft de relatie mens-dier ligt het wat problematischer. Gemeten naar wat de mens zich allemaal meent te kunnen permitteren met dieren zou je zeggen dat de gangbare opvatting is dat het dier ten dienste van de mens staat en zich daarnaar heeft te schikken.
Ik lees dat Leeuwarden de twijfelachtige eer te beurt valt aan circus Herman Renz onderdak te verlenen. En aantal smakeloze ‘acts’ met wilde dieren zullen ongetwijfeld onderdeel uitmaken van de voorstellingen. Prachtige, trotse wilde dieren worden vernederd tot botte vermaaksobjecten om het publiek een – volkomen misplaatst – superioriteitsbesef bij te brengen. De kunstjes waartoe deze beklagenswaardige wezens worden gedwongen zouden ieder fatsoenlijk mens met afschuw moeten vervullen. Maar gevreesd moet worden dat het aanwezige publiek weer braaf klappend en ‘oooh…’ en ’aaah….’ roepend zijn – eveneens misplaatste – waardering zal laten blijken.
Jammer en onbegrijpelijk dat Leeuwarden niet het voorbeeld van o.a. Almelo volgt, waar de gemeente heeft besloten alleen nog maar circussen uit te nodigen waar geen wilde dieren worden misbruikt. En wat zou het goed zijn als zo veel mogelijk mensen uit solidariteit met de dieren uit het circus weg zouden blijven. Ook lees ik dat een meneer Fries kampioen wedstrijdvissen is geworden door maar liefst 12½ kg vis - en met zijn concurrenten zelfs 265 kg! - uit het water te sleuren. 265 kg. dierenleed! Leed dat voorkomen had kunnen worden als de mens zich rekenschap had gegeven van wat een vis doormaakt wanneer hij het slachtoffer wordt van deze vorm van vrijetijdsbesteding. Een paar miljoen mensen – waaronder helaas ook veel kinderen – menen op deze wijze met levende wezens te mogen sollen. Onbegrijpelijk dat anno 2012 deze vorm van dierenkwelling nog steeds legaal is en door veel mensen wordt gezien als een onschuldig vermaak in de vrije natuur! Dieren in circussen, ‘sport’vissen, duiven’sport’, paarden’sport’, jacht, het zijn slechts een paar voorbeelden van de beschamende wijze waarop de ‘beschaafde’ mens met zijn mede-aardbewoners omgaat.
En dan laat ik de dagelijks terugkerende schande van de gruwelijke vee-industrie, met zijn half miljard slachtoffers per jaar in Nederland, nog buiten beschouwing.
Zei Ghandi niet: “De grootheid en de morele ontwikkeling van een samenleving kan men daaraan meten, hoe zij de dieren behandelt”?

Speciësisme soms net iets te duidelijk

Speciësisme is het discrimineren tussen wezens op basis van hun soort. Het gaat daarbij niet zozeer om specifieke overeenkomsten en verschillen tussen dieren en mensen, maar vooral om het simpele feit dat een dier geen mens is.
Discriminatie is soms moeilijk te onderkennen omdat het zo'n 'gewoon' onderdeel uitmaakt van de alledaagse realiteit. Het zijn dan vooral mensen 'van buiten' die de discriminatie opmerken en er meer of minder geshockeerd door zijn. Bijvoorbeeld een westerling die in een ontwikkelingsland geconfronteerd wordt met de structurele achterstelling van vrouwen of etnische minderheden. Speciësistische discriminatie is zo wijd verbreid dat je er eigenlijk alleen echt volledig zicht op kunt krijgen als je besluit het speciësisme te bestrijden.
Toch zijn er wel extra opvallende voorbeelden van speciësisme te bedenken, waarbij zelfs de speciësisten soms nog beseffen dat ze dieren wel heel erg anders behandelen dan mensen. Dat geldt bijvoorbeeld voor boeren die opgegroeid zijn op een traditionele boerderij en inmiddels 'meegegroeid' zijn met de intensieve veehouderij, of voor de slachter die privé erkent dat varkens erg bang zijn voor ze worden geslacht omdat ze aanvoelen wat hun te wachten staat.
Ook voor het grote publiek valt het onrecht dat speciësisme heet niet altijd te ontkennen. Bijvoorbeeld tijdens massale 'noodzakelijke' ruimingen die meedogenloos op TV te zien zijn, of spotjes over de productie van ganzenlever.



Het zou mooi zijn als dit soort ervaringen uiteindelijk leiden tot een bewustwording van het speciësisme en uiteindelijk natuurlijk tot het afwijzen ervan. Daarbij zullen speciësisten die direct belang hebben bij de status quo alles in het werk stellen om het onrecht te verbloemen. Zo stelde en Belgische site onlangs dat de productie van ganzenlever helemaal niet zo dieronvriendelijk zou zijn als men als leek zou denken. Ganzen zouden het in feite heerlijk vinden om vetgemest te worden met overdadig eten.
Gelukkig zal niet iedereen dit soort overduidelijke, smakeloze leugens of halve waarheden slikken, hoe sterk iemands neiging ook kan zijn om de ogen te sluiten. Soms is het speciësisme waarmee men dieren bejegent net iets te duidelijk.

Auteur Titus Rivas.

Klik hier om meer te lezen over speciësisme.