Het begrip natuur devalueert per generatie

In dagblad Trouw van 8-9-10 wordt ecoloog Frans Vera aangehaald. Vera werkt bij Staatsbosbeheer en is bedenker van het concept achter de natuur in de Oostvaardersplassen. Hij vindt dat Nederland uit 20 procent ’echte’ natuur moet bestaan. Daarin is voor boeren geen plaats.

„Wij hechten waarde aan de zaken waarmee wij zijn grootgebracht. Natuur is wat wij in onze jeugd als natuur hebben leren kennen. Maar de zogenaamde natuur uit onze herinnering is altijd een cultuurlandschap”. De kikker in de sloot, de koe in de wei, de grutto op een paaltje. Het begrip natuur devalueert, volgens Vera, per generatie. „Wij kunnen zeggen dat de natuur tijdens ons leven achteruit is gegaan. Maar voor onze kinderen is die kwaliteit het beginpunt”.

Vera noemt dit ’het syndroom van de verschuivende ijkpunten’, alsof het om een enge ziekte gaat. Elke keer verschuift ons beeld van natuur en we nemen met steeds minder genoegen. Want er verdwijnt steeds meer. „Er komt ook wel eens wat bij, maar de planten en diersoorten die zich niet konden verenigen met landbouw zijn we dus al kwijt. En we missen ze niet eens. Elke keer komt er weer een generatie die zegt: dít is de natuur. De norm is zo steeds verder naar beneden gegaan”.

Omdat Nederlanders zijn opgevoed met de dieren van de boerderij, weten ze zich geen raad met ’wilde’ runderen en paarden. Kalfjes in de vrije natuur drinken bij hun moeder, paarden blijken opeens kuddedieren. En ja, in de winter vermageren de dieren, na een herfst waarin ze zich hebben volgevreten. Toch zullen de zwakken de winter niet overleven. En daar kan niet iedereen tegen, blijkt uit de emoties in de afgelopen winter.

Boerenland aantrekkelijk maken voor flora, fauna en wandelaars

Boeren moeten hun land verplicht openstellen voor wandelaars. Een voorstel van PvdA-kamerlid Lutz Jacobi om dat als voorwaarde te stellen bij het verlenen van subsidies, is aangenomen door de Tweede Kamer.
Dit plan kan natuurlijk prima samengaan met akkerrandbeheer. Boeren zaaien hun akkerranden in met bloemrijke zadenmengsels. Door weg te blijven van de slootkanten met de machines is er ook minder overlast door graafschade van muskusratten. Door de slootkanten ook nog eens minder stijl te maken is er helemaal winst te halen voor flora, fauna en wandelaar. Er is in ons land veel te veel grond in gebruik voor landbouw. Een stuk teruggeven aan de natuur in ruil voor subsidie is een goede zaak.

Boeren moeten meer betalen aan de waterschappen

Lasten verschuiven ingrijpend door herziening Waterschapswet.

De waterschappen zijn een van oudste democratische instellingen in ons land. Dat wil niet zeggen dat zij daarmee ook de meest democratisch functionerende instelling is. Waterschappen vertegenwoordigen al eeuwenlang meer de belangen van de boeren dan die van de burgers. Maar uiteraard is er ook een gedeeld belang, bijvoorbeeld zuiver water en tegengaan van wateroverlast zijn in ieders belang.

De macht van de boeren in de waterschappen wordt gelukkig steeds kleiner maar is nog steeds in balans. Het is daarom interessant om te kijken hoe de boeren reageren op de aankondiging van de lastenverschuiving.

Op het Waterforum online valt het volgende te lezen.
John Tobben, secretaris werkgroep Water bij LTO Nederland heeft nog geen duidelijk overzicht van hoe hoog de verschillende tarieven voor agrariërs zullen worden. Maar hij noemt vooral een principieel bezwaar. Via de categorie ‘Ongebouwd’ betaalt de landbouwsector namelijk mee aan heffingen voor infrastructuur. Infrastructurele werken vallen met de economische waarde vreemd genoeg namelijk ook in de categorie ‘ongebouwd’. De economische waarde van snelwegen, tunnels, viaducten en het spoor is groot en groeit bovendien vaak ten koste van landbouwgrond. “Wij zien dat als een weeffout in de wet. Agrariërs moeten, als eigenaar van cultuurgrond, meebetalen aan infrastructuur die een grote economische waarde vertegenwoordigt. Dat vinden wij onrechtvaardig”.
Als voorbeeld geeft hij de onlangs aangelegde en kostbare tunnels bij Roermond, waardoor de Limburgse landbouwsector 5% meer waterschapsbelasting moet betalen. “Dat is raar. We vinden dat iedereen zijn eigen broek op moet houden”. Volgens Tobben zouden die heffingen bijvoorbeeld door de Rijks- en Provinciale overheden opgebracht moeten worden. Dat zou kunnen met een verhoging van de wegenbelasting en het treinkaartje van minder dan een procent. De heffingen voor agrarische gronden zouden niet meer dan vijf keer het bedrag moeten overschrijden van wat ‘Natuur’ per hectare betaalt, vindt de LTO.

Tot zover het forum.
Tobben heeft natuurlijk een punt dat de overheden zouden moeten betalen voor hun ruimtebeslag, maar zijn opmerking, dat de heffing voor agrarische gronden maximaal vijf keer die van natuurgronden zou mogen zijn, slaat nergens op. Een boer zou net zoveel moeten betalen voor op het opruimen van de ecologische gevolgen van zijn bedrijfsvoering als het kost. Met deze stelregel wordt het nog aantrekkelijker voor een boer om ecologisch verantwoord te produceren.

Hoe kunnen we de boeren dankbaar blijven?

Boeren zorgen voor ons voedsel en bepalen de aanblik en gezondheid van grote delen van het landschap. Hun invloed wordt steeds kleiner, maar tegelijk vindt er een schaalvergroting in de sector plaats. Dus steeds minder, maar grotere bedrijven bepalen het landschap en leveren voedsel voor steeds meer mensen in een selectief deel van de wereld.
Voor wat boeren vroeger deden is veel dankbaarheid, maar zal dat zo blijven? Want dat deel van de boeren, dat alleen nog toekomst ziet door te groeien, gaat over gevaarlijke grenzen, die een mens beter kan respecteren.
De mens beschikt over een eigenschap die hem nog wel eens lelijk zou kunnen opbreken: hij kan niet met z'n vingers van de natuur afblijven. Via een sluipend proces zijn veel boeren de natuur en alles wat daar in leeft als een machine gaan zien. De burger stond er bij en keek er niet eens naar. Boer en burger zijn gaan denken via hun portemonnee, waarbij voor beiden de kostprijs centraal staat. Zo houden ze elkaar in de tang die onverschilligheid heet. Die onverschilligheid heeft geleid tot een vorm van agrarische productie waarbinnen voor de oerbron van die productie, de natuur, slechts minachting bestaat. Nederland is de derde agrarische exporteur van de wereld, maar er is weinig reden voor trots. We hebben die positie bereikt door op grote schaal dieren te mishandelen en de natuur te verminken. Verder zorgen de toegepaste productiemethoden en de beschermingswallen er omheen, er voor dat de honger in de wereld in stand wordt gehouden.

Je daarvan bewust zijn, helpt niet alleen jezelf, maar ook kwetsbare anderen in ons land en ver daar buiten.